Uzun mesafeli yolculuklar (kişiden kişiye değişmekle birlikte), çoğumuz için yorucudur. Örneğin ben, yolculuğu hangi ulaşım aracı ile yaparsam yapayım; yolculuk süresi 5 saati bulduğunda bedenimde bariz bir yorgunluk hissederim. Gündüz saatlerinde, uyku düzenimi sekteye uğratmayacak yolculuklarda da durum değişmez. Oysa tek yaptığım oturup dışarıyı izlemek!
Yani evimizdeki koltukta otururken dinleniyor, bir araç koltuğunda otururken yoruluruz. İki koltuğa dışardan bakıldığında, bunlar üzerinde geçirilen birkaç saatin bedenimizde böylesine farklı etkileri olması size de benim gibi şaşırtıcı geliyor mu? Eğer öyleyse okumaya devam edin.
Not: Bu öznel bir konudur. Yolculukları yorucu bulmayan insanlar da vardır. Ancak çoğu insan yolculukları yorucu buluyor. Bu makalede yolculuk konforu ve yorulmaya neden olan faktörler üzerinde durulmuştur.
Yolculuk konforunu etkileyen faktörler
Söz konusu olan araba ve otobüs gibi ulaşım araçları ile yapılan yolculuklar olduğunda, yolculuk konforunu etkileyen faktörlerin başında şunlar gelir:
- Kara yolunun kalitesi,
- Yolun ne kadar dolambaçlı, virajlı olduğu,
- Aracın hızının değişme sıklığı.
Bu üç faktörün yol açtığı sarsıntı ve savrulmalar karşısında, doğal olarak ve çoğunlukla farkına bile varmadan, vücut duruş şeklimizi korumaya çalışırız. Beynimiz kaslarımızı, aracın küçük hareketlerine uyum sağlamaya zorlar. Bu küçük hareketler, kaslarımızın sürekli olarak çalışmasına neden olur. Bütün bu faktörler bedenimizde kümülatif bir etkiye yol açar.
F1 pilotlarının esas marifetinin arabayı iyi kullanmak olduğu sanılır. Oysa esas marifet, bedenlerinin bu inanılmaz G kuvvetine dayanabilecek kadar güçlü kalabilmesidir. İşte bu yüzden araba yarışçılarına motor sporları, pilotlara da sporcu denir. Hatta F1 pilotlarının, dünyanın en iyi fiziksel durumuna sahip sporcuları arasında yer aldıkları söylenir.
Sanal yarış simülatörü Dünya şampiyonu Greger Huttu, gerçek bir yarış arabasını kullanmaya davet edildiğinde, 15. turun sonunda hem kendisini hem de izleyicileri hayretler içinde bırakarak yarıştan çekilmiştir.
Tren yolculukları daha az yorucudur. Çünkü trenin hızı daha stabildir. Tren daha az sarsılır ve daha az manevra yapar.
Hız değişikliğinin fazlaca yapılmadığı uçak yolculukları ise en az araba ve otobüs yolculukları kadar yorucudur. Çünkü söz konusu olan hava taşımacılığı olduğunda, yorgunluğa yol açan başka faktörler ortaya çıkar.
Uçak yolculuklarının konforunu etkileyen faktörler şunlardır:
- Vücudumuz değişen irtifaya uyum sağlamak zorundadır. Kabin basıncı, vücudumuzun yüksekliğe uyum sağlamasını kolaylaştırsa da yatağımızdaki konfor söz konusu değildir.
- İkinci mesele dehidrasyondur. Kabin basıncını düzenlemek uçağın içindeki solunabilir havanın kompozisyonu değiştirilir. Bu yüzden kabin içindeki hava, yeryüzündeki havadan %15 daha kurudur. Aslında bu, uçaktaki yemeklerin tadının neden normalden daha kötü geldiğini de açıklar.
- Bununla birlikte uçuş sırasında yoğun bir gürültü ve titreşime maruz kalırız. Bazen bu olumsuzluklara türbülansın neden olduğu daha yoğun sallantılar eklenir. Vücut, bu sallantılar içinde duruşunu korumak için sürekli olarak kendisini dengelemeye çalışır.
Uzun mesafeler boyunca seyahat etmenin psikolojik yönü göz ardı edilemez. Hatta bazı insanlar için seyahat etme fikri bile çok yorucudur. Psikolojik açıdan yorulmaya neden olan faktörlerin başında kişisel alanın daralması gelir. Asansörde de deneyimlediğimiz gibi yabancılarla fiziksel olarak yakın olmak, zihnimizi tetikte olmaya zorlar. İşte bu yüzden daha pahalı biletlerle yapılan daha konforlu yolculuklarda yolculara sağlanan konfor artırıcı özelliklerin başında daha fazla kişisel alan gelir.