4G teknolojilerinden biri olan WiMax; genişbant veri aktarma hızı, güçlü güvenlik ve kolay mobilite özelliklerine sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu yazımızda WiMAX’ın ne olduğu ve günümüzün geniş bant teknolojileri ile ne gibi farklılıkları olduğu üzerinde duracağız.
WiMax Nedir?
WiMax, sabit ve mobil kullanım modellerine uygun IEEE 802.16 satandardına dayanan, tıpkı WiFi gibi IP tabanlı kablosuz teknolojidir. WiMAx Forum adı verilen bir birlik tarafından düzenlenmiştir. Bu organizasyon her zaman ve her yerde kablosuz geniş bant hizmeti sunmak amacı ile kurulmuştur. WiMax, kullanıcı ile baz istasyonu arasında 3-10 km yarıçap arasındaki geniş bir alanda, görüş alanı olmadan (non-LoS-non-line-of-sight) bağlantı sağlayabilir. Bunu sinyal yayılımında çok sayıda yol kullanarak yapar. WiMax Forum tarafından hazırlanan kılavuz, sertifikalı sistemin kanal başına 40 Mb/saniye iletme kapasitesi olmasını öngörür. Bu bant genişliği, yüksek hızlı internet ihtiyacını karşılayacak kadar büyüktür. Ancak unutulmaması gereken önemli nokta WiMax’ın, 3 km’ye kadar olan tipik hücre yarıçapında 15 Mb/saniye bir hıza ulaşabilmesi için ağ dağıtımı sağlanması gerekir. Bu sağlandığında WiMax teknolojisi, bütün kişisel dijital cihazlarda yüksek hızda internete her zaman ve her yerden erişim imkanı verir.
Neden WiMax?
WiMax’in en önemli avantajı, WiMax Forum Sertifikası olan bütün ekipmanların birlikte çalışabilir olmasıdır. Bu özellik seri üretimde kullanıcıya önemli yararlar sunar. Aynı zamanda servis sağlayıcılar farklı satıcılardan ekipman satın aldıklarında bu ekipmanlar birbirine uyumlu olduğundan herhangi bir sorunla karşılaşılmaz. WiMax’ın bir diğer en önemli avantajı ise kapsama alanının genişliği, gelişmiş kanal kapasitesi ve hem sabit hem de mobil ağlar için daha yüksek bir standardizasyona sahip olmasıdır. WiMax sayesinde internette oynanan oyunlar, video izleme ve HD video konferans gibi yoğun veri akışı gerektiren uygulamaların kullanımı kolaylaşır ve artar.
WiMax Forum
Kuşkusuz mobil ağlar birçok kompleks detay barındırır. Üstelik internet işi, çok önemli bir güçlükle daha mücadele etmek zorundadır: Bölgeler arasındaki yasal düzenlemeler ve standardizasyon farklılıkları. Bölgeler arasında, ağ ekipmanlarının “birlikte çalışabilirlik” özelliğine sahip olmaması çok ciddi sıkıntılara yol açar. WiMax Forum’un esas kurulma nedeni de budur: Yeni nesil kablosuz teknolojilerinin terminoloji belirsizliğini ortadan kaldırmak!
WiMax Forum, IEEE 802.16 standardına dayalı, geniş bantlı, kablosuz ürünleri tanıtmak için dünya çapında (200’den fazla operatör de dahil olmak üzere) 500’den fazla şirketten oluşan ve kar amacı gütmeyen bir kuruluştur.
WiMax Forum, WiMax sistemlerinin müşteri ve hükümet gereksinimlerini karşıladığından emin olmak için servis sağlayıcıları, donanım üreticileri, sertifikasyon laboratuvarları ve uygulama servis sağlayıcıları ile birlikte çalışır. WiMax Forum onaylı ürünler, birlikte çalışabilir ve farklı geniş bantlı kablosuz servis sağlayıcıları tarafından benimsenen her türlü kullanım modelini destekler.
WiMax ile diğerler çağdaş internet teknolojileri karşılaştırması
Öncelikle belirtmek gerekir ki WiMax, internetin hali hazırda yaygın olarak kullanılamadığı bölgelerde kullanabilmesine imkan tanıyacak olması bakımından diğer çağdaş internet teknolojilerinden farklı bir etkiye sahiptir.
WiMax & WiFi
WiMax, WiFi gibi, IP tabanlı bir kablosuz teknolojidir. Her ikisi de kablosuz yüksek hızda internet sunmak için tasarlanmıştır. Farklılıklarına gelince; WiFi kısa bir mesafe içinde, ev, ofis, kafeterya gibi küçük kamusal alanlarda kablosuz bağlantı sağlamayı amaçlamıştır. Alanın genişletilmesi hatta bir şehir çapında kullanılabilir hale gelmesi için girişimlerde bulunulmuştur. Ancak bunu gerçekleştirmek için birkaç kilometrelik bir kapsama alanı için bile yüzlerce radyo istasyonuna ihtiyaç duyulur. Bu da projenin maliyetinin inanılmaz ölçüde artmasına neden olmuştur.
WiMax ve WiFi arasındaki bir başka önemli farklılık, radyo spektrumunun kullanımında yatar. Bu şaşırtıcı gelebilir, ancak WiFi lisanssız bir spektrum kullanır. Bununla birlikte, WiMax tipik olarak 2.5MHz aralığında lisanslı bir spektrum kullanır.
Akademisyen Scott Shamp’a göre WiMax, hücresel ve WiFi ağlarının ilginç bir karışımıdır. Çünkü Wimax hem tipik hücresel ağ gibi geniş kapsama alanına sahiptir hem de WiFi gibi yüksek hızlı internet sağlar. Ayrıca, WiMax, baz istasyonları arası veri aktarıma izin veren (taşıyıcı sınıfı) bir teknoloji olarak tasarlandığından, tipik bir WiFi sistemine kıyasla daha fazla güvenlik sağlar.
WiMax & 3G
WiMax üçüncü nesil bir hücresel servis olan 3G gibi uzun mesafeli veri iletir. WiMax gibi bu hizmetler de lisanslı spektrumlar olarak modellenmiştir. 3G ağları, WiMax’dan yaklaşık üç kat daha yavaştır. Bunun nedeni, 3G ağının temel olarak ses trafiği için tasarlanmış olmasıdır. WiMax ise özellikle yüksek hızlı veri iletmek için tasarlanmıştır.
WiMex & 4G
Bizim “4G” adı ile kullanmakta olduğumuz teknoloji aslında 4G teknolojisi uygulamalarından biri olan LTE (Long-Term Evolution)’dir. WiMax da bir başka 4G teknoloji uygulamasıdır. Kuşkusuz bu ikisinin farklılıklarından çok daha fazla benzerlikleri vardır. Tıpkı WiFi gibi her ikisi de IP tabanlıdır. Yani her ikisi de ses fonksiyonu ikincil önceliğe sahip olan verilerin aktarımı için tasarlanmıştır. “IP tabanlı” teriminin ne manaya geldiğinin geniş ve detaylı açıklaması yerine burada en basit tarifi ile akıllı telefon, tablet gibi taşınabilir cihazlarda kullanıcılara mobil geniş bant deneyimi sunabilme özelliğine sahip olduğunu söylemekle yetineceğiz.
Not: LTE hakkında kısacık bilgi; LTE, GSM/EDGE ve UMTS/HSPA ağ teknolojilerine dayalı yüksek hızlı kablosuz veri aktarım standardıdır. Mart 2011’de belirlenmiştir. 2012 yılında CDMA operatörleri LTE’ye geçme planı yapmış ve 2013 yılında hizmet vermeye başlamıştır.
4G çağının iki teknolojisi WiMax ve LTE her ikisi de OFDM teknolojisini kullandıkları için adeta aynı anne-babayı paylaşmak zorunda olan kardeşlere benzerler. OFDM, (ortogonal frekans bölmeli çoğaltma) bir dijital kodlama ve modülasyon teknolojisidir. OFDM’nin ayırt edici özeliği, birden fazla örtüşen taşıyıcı sinyal kullanarak, yüksek veri hızı sağlamakta verimli olmasıdır.
WiMax gibi ileri teknolojilerin çabaları sayesinde, kablosuz internet ekipmanlarının ve erişim fiyatlarının maliyeti büyük ölçüde azalmıştır. Bu da artık WiMax teknolojisinin kablo, geniş bant ve fiber optik servislerle rekabet edebileceği anlamına gelmektedir. WiMax’in uygun maliyetli ve verimli bir geniş bant ağı kurduğu büyük ülkelerden biri Avustralya’dır. Öte yandan, Afrika’nın azgelişmiş / gelişmekte olan birçok ülkesinde, WiMax vatandaşlara internete uygun bir fiyatla kablosuz bağlantı kurma fırsatı sunmuştur.