İskandinav ülkelerinin bazılarında uygulanmakta olan”Para-Gün Sistemi”, vatandaşların eşitliği ilkesine dayanılarak geliştirilmiştir. Bu sistemde para cezalarının tutarları, vatandaşın gelirine göre hesaplanır. Yani aynı suçu işleyen zengin ve fakir vatandaşlar, farklı tutarda para cezası öderler.

Finlandiya’da 80  km/hız ile gitmesi gereken bir bölgede, 102 km/hızla giderek, hız limitini aşan Reima Kuisla, 54 bin Euro para cezasına çarptırıldı. Reima Kuisla’nın yıllık geliri 6,5 milyon Euro olduğu için, cezanın tutarı da bu kadar yüksek oldu. Eğer Kuisla’nın geliri 50 bin Euro olsaydı, kesilecek ceza tutarı 345 Euro olacaktı.

Eşitlik ilkesinde hassas bir ayarlama yapılmasını amaçlayan bu sistem, cezanın herkesi aynı derecede etkilemesi için geliştirilmiş. Cezanın tutarı değiştirilerek, cezanın yaratacağı etki eşitlenmiş oluyor. Yani başka bir deyişle kesilen para cezası tutarı farklı olsa da herkesin aynı derecede canını yakıyor.

Kuzey ülkelerinde çok sıkı bir eşitlik taraftarlığı söz konusudur, para cezası sistemi gibi vergi sistemi de buna uygun olarak geliştirilmiştir. Gün-ceza sisteminin uygulandığı ülkeler: Finlandiya, İsveç, Danimarka, Hırvatistan, Almanya, İsviçre ve Makao’dur.

Kuisla’nın arkadaşları ona hak verse de kamuoyu aynı görüşte değil:

Reima Kuisla’ya  kesilen para cezası istenilen etkiyi yaratmış olmalı ki 61 yaşındaki milyarder, Facebook hesabında üst üste 12 öfke dolu paylaşımda bulunmuş: Finlandiya vergi sisteminin girişimcilerin ülkeye yatırım yapmasının zorlaştırdığını, hatta Finlandiya’nın artık yüksek gelirli insanların yaşaması mümkün olmayan bir ülke olduğunu, bu yüzden kendisinin de ülkeyi tamamen terk etmeyi düşündüğünü bildirmiştir. Eşitlik savunucuları ise  Kuisla şahsında, onun gibi düşünen zengin kesime, tepki göstererek, eşitlikten hoşlanmıyorlarsa ve bizi, ülkeyi terk etmekle tehdit ediyorlarsa, onlara “Elveda demek için sabırsızlanıyoruz. Eğer giderseniz sizi hiç özlemeyeceğiz.” diye yanıt vermişler.

Kuisla’nın eleştirilerine tepki verenlerden biri olan Helsinki Üniversitesinden Jussi Lahti, “Bay Kuisla’nın üzülmesini anlıyorum ama Bay Kuisla hız yaparken bir seçim yapmıştır ve bunun sonucunda para  cezasına çarptırılmıştır. Eşit cezalandırma yönteminin adil ve en iyi çözüm olduğunu düşünüyorum” diyor.

Sonuç olarak, konu ülkede tartışılmakta olsa da fikir olarak zenginlerin daha çok ceza ödemesi konusunda herkes hem fikir gibi görünüyor.

 “Gün-Ceza Sistemi” hakkında daha detaylı bilgi: 

“Gün ceza sistemi” 1920’lerden bu yana İskandinav ülkelerinde uygulanıyor. Sistemin uygulanmaya konması ile suç oranı azalmış, hapishanedeki suçluların sayısı düşmüş. Cezanın miktarının belirlenmesindeki %50 oranında suçlunun günlük net geliri dikkate alınıyor. (Bu nedenle buna “gün ceza” sistemi deniliyor.) Sadece gelire değil, suçlunun hanesinde bakmakla yükümlü olduğu kişi saysı da hesaba katılıyor. Temel yaşam harcamalarının aylık olarak 255 Euro olduğu farz ediliyor. Daha sonra suçlunun cezasının kaç günlük bir gelire denk gelmesi gerektiğine bakılıyor.

Finlandiya’da gün ceza sistemi uygulamaya konduğu zaman hız sınırı bile söz konusu değildi. Hız sınırı aşımına ceza kesilmesi 1970’li yıllarda başladı. O zamanlarda hız sınırını aşan kişiye polis, ne kadar yıllık geliri olduğunu sorarak ceza kesiyordu. Ancak dijital çağda buna gerek kalmadı. Polis memuru  elindeki cihazla vergi dairesine bağlanıp, birkaç saniye içinde kişinin yıllık gelirine ait bilgilere ulaşabiliyor ve  birkaç dakika içinde aylarca hakkında tartışılacak, 54 bin Euro’luk bir ceza makbuzu düzenleyebiliyor.

Kaynaklar:

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Day-fine
  2. https://www.theguardian.com/news/datablog/2015/mar/04/finland-speeding-progressive-punishment-motorist-fine

Benzer Kanıtlar