“Kaçırma korkusu” (FOMO-fear of missing out) insana ait çok eski bir korkudur. İnsanoğlunun küçük gruplar halinde yaşadığı eski çağlarda, hayatta kalma stratejilerinden biri “biliyor olmak”tı. Kaynakların yerini öğrenebilmek, tehlikeleri fark edebilmek için, ait olduğumuz sosyal grubun dedikodularından haberdar olmak önemliydi. Bunu yapabilmek için doğru zamanda, doğru yerde olmak ve dikkatle gelişmeleri takip etmek zorundaydık. Bu gereklilikler evrimsel gelişimizi etkileyerek, FOMO’yu üretti. Ancak FOMO, bugün sosyal medyanın ateşlemesiyle, bambaşka bir boyut kazanmıştır. Yapılan araştırmalar, sosyal medyanın FOMO ile ilişkisini ortaya koymaktadır.

FOMO’yu nasıl teşhis ederiz?

Eğer herhangi bir şeye ve herhangi birine “evet” dediğinizde aşırı bir gerginlik ve yorgunluk hissediyorsanız veya ilginizi çekmediği halde bir etkinliğe katılmayı haklı çıkarmaya çalışıyorsanız. Yahut evde oturmayı tercih ettiğiniz halde, “İstemediğim bir etkinlikte olmak, evde oturmaktan yeğdir.” diyorsanız. Kaçırma korkusu içinde olabilirsiniz.

Hiç kimse kendi grubunda ki gelişmeleri ve trendleri son öğrenen kişi olmak istemez.

“Biliyor olmak”, beynimizin hayatta kalmamızı sağlayacak tehditleri tespit etme görevini yerine getiren parçası olan amigdala için çok önemlidir. Grupla ilgili gelişmeleri ve grup üyelerinin bildiği şeyleri bilmiyor olmak, amigdalaya, grubun dışında kaldığı izlenimini verir. Bu son derece rahatsız edici, kötü bir histir ve insanlar bundan kaçınırlar. İşte bu rahatsız edici duygu, “kaçırma korkusu”dur. Bu tüm insanların paylaştığı bir korkudur ancak bazı insanlar, maalesef ki bu korkudan kaçınabilmek için, harcadıkları eforun dozajını aşırı derece yükseltirler ve “biliyor olmak” için sürekli olarak kontrol etme davranışında bulunurlar. Bunlar sürekli olarak, sosyal medya hesaplarını kontrol ederek, herhangi bir şeyi kaçırmamaya çalışırlar. Bu onları sürekli olarak uyanık olma durumuna (hypervigilant) sokar. Bu durum, huzurun tam tersidir.

FOMO’dan mustarip insanlar “sosyal değer”ini tespit etmeye çalışırken, yanlış ölçüt (indikatör) seçerek, sosyal medya hesaplarını kullanmaya başlayabilirler. Sahip olduğu sosyal değeri anlamak için, sosyal medyaya başvurmak son derece yanlıştır çünkü sosyal medyadaki arkadaş çevresi, yakın arkadaşlar, sıradan tanıdıklar ve sosyal medya arkadaşları gibi bir ayrım yapmayan ve kontrol edilemeyecek kadar büyük bir gruptur. Bu ölçütü kullanarak, kabul edildiğini ve gruba dahil olduğunu hissetmeye çalışan insan, zamanının ve eforunun büyük bir bölümünü bu işe ayırmaya ve gerçek hayattaki ilişkilerini, gerçek zevklerini ve esas işlerini ihmal etmeye başlar. Asla tatmin olmayan ve benlik duygusu zedelenmiş bu insanlar, acı çekerler.

Bu acıdan nasıl kurtulabiliriz?

Yeni şeyler denemek önemlidir ama denediğiniz şeylerden hoşlanıyor olduğunuza emin olmalısınız. Gerçek sorun, FOMO aşırı hale geldiğinde, hissedilen korkunç endişe ve kararsızlık duygusudur.

FOMO ile mücadele eden insanlara, sosyal medyadan uzak durmaları ve çevrelerine odaklanmaları tavsiye edilir. Bu son derece yanlış bir tavsiyedir. Çünkü sosyal medyadan uzak durmak, amigdalanın tehditleri algılamasına ara verdirerek stres ve endişe duygularını azaltır. Ancak FOMO ile baş etmenin doğru yolu, amigdalanın algılarını kesmek değildir. FOMO’nun üstesinden gelebilmenin esas yolu, öz güvenin artmasıdır. Bunu yapabilmek için öncelikle yapılması gereken, seçimleriniz ile ilgili olarak “Bu seçim benim için doğru mu? Bu yaptığım, beni eğlendiriyor mu?” sormaktır. Cevap hayır ise o şeyi derhal bırakarak, kendimizi mutlu edecek seçimleri bulmaya odaklanmalıyız. Eğer bir defa FOMO’nun üstesinden gelebilmek, öz güvende yükselmeye ve yepyeni fırsatların belirmesine olanak sağlayacaktır.

Not: Nomofobi Nedir?

FOMO’dan mustarip kişilerde de görülebilecek olan, cep telefonu bağlantısını kaybetme korkusuna Nomofobi denir. Nomofobi, “no mobile phobia” kelimelerinin kısaltması ile türetilmiş bir kavramdır. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, cep telefonu kullanıcılarının %53’ü telefonunu kaybetme, batarya ve kontör tükenmesi, kapsama alanı dışında kalınması gibi durumlarda, huzursuzluk hissettikleri tespit edilmiştir.

Kaynaklar:

  1. https://sites.psu.edu/siowfa16/2016/10/17/fomo/
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Fear_of_missing_out

Benzer Kanıtlar