Dunning Kruger Etkisi: Kendisini Çok Zeki Bulan Aptallar!

Bertrand Russell‘ın toplumsal hafızalarımızda yer edecek kadar dikkat çekici olan “Dünyanın sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken aptalların küstahça kendilerinden emin olmalarıdır.” ünlü sözünün tarif ettiği durum aslında adı konmuş bir bilişsel önyargıdan kaynaklanmaktadır. Mütevazılığın itibarlı erdemlerden biri sayıldığı günler geçmişte kaldı. Bu nedenle eskiden bizim coğrafyamızda pek de yaygın olarak görülmeyen “Dunnig Kruger” etkisi ile…

Kırık Cam Safsatası Nedir?

Halk arasında “asılsız söz” anlamında kullanılan “safsata” kelimesi, bilimsel terim olarak kullanıldığında “akıl yürütme sırasında yapılan mantık hatası” demektir. Hayatımızın her alanına sızan safsataları tanımak ve tanımlamak, büyük hatalar yapmamıza neden olan tuzakları fark etmek anlamına geldiğinden önemlidir. Bugünkü yazımızda “Kırık Cam Safsatası“nı özetleyeceğiz. Bu safsata türünü tespit etme pratiği yapmak isterseniz herhangi bir ekonomi…

Kırmızı Ringa Balığı Safsatası Nedir?

Tartışmalarda kasıtlı olarak dikkatin ana konudan uzaklaştırılmasını sağlamak amacı ile kullanılan bir yanıltma yöntemidir. Bu safsataya, neden kırmızı ringa balığı safsatası adı verildiği konusunda birçok farklı açıklama öne sürülmüştür. Son derece sık kullanılan bir safsata türü olduğu için kırmızı ringa balığı safsatasının mekanizmasını tanımak önemlidir. Bu makale, bu safsata türünü kolaylıkla tespit etmek ve bunun bir…

Kumarbaz Safsatası: Basit olasılıkları yanlış yorumlama tehlikesi

Kumarbaz safsatasının temelinde, gelecekte gerçekleşecek bir olayın meydana gelme olasılığının, onunla tamamen alakasız geçmiş olaylara bağlı olduğu varsayımı yatar. Örneğin; İki kere üst üste tura geldi, o zaman şimdi yazı gelecek demek vb. Sezgilerimiz başka türlü hissettirse de sonuçlar birbiri ile ilişkili değildir. Bu nedenle yapılan akıl yürütme hatalıdır. Kumarbaz safsatası, sadece kumarbazları ilgilendiren bir mantık…

“Yeni olan iyidir” Safsatası Nedir?

Bir şeyin “iyi” veya “kötü” olarak kabul edilmesinin o şeyin “yeni” veya “eski” olmasına bakılarak karar verilmesine “Yeni olan iyidir” Safsatası (The Appeal to Novelty Fallacy) denir. Sıklıkla kullanılan safsata türlerinden biridir. İnsanın düşünce süreçleri üzerinde bir şeyin yeni, modern veya eski olmasının güçlü bir etkisi vardır. Mantık hatasının gizlenmesinde bu güçlü etkiden faydalanılır. Bu makale yeni olan iyidir…

Korkuluk (Strawman) Argümanı nedir, nasıl tespit edilir, nasıl baş edilir ve nasıl kullanılır?

Korkuluk (Strawman) Argümanı (Çöp Adam Safsatası da denir.) sık kullanılan bir tartışma tekniğidir. Rakibin iddiasını çürütmek için orijinal iddia çarpıtılır ve böylece zayıflatılan iddia çok daha kolay bir şekilde çürütülür. Örneğin; “Halk sağlığı sistemini geliştirmeliyiz.” diyen kişiye, “Bu sözünüzün altında ilaç şirketlerine kar sağlama amacının yattığından şüpheleniyorum.” demek. 3 Adımda Korkuluk Argümanı; A kişisi durumunu…

“Doğalsa iyidir” Safsatası (An appeal to nature fallacy) Nedir?

Doğal olan şeylerin ‘iyi’, doğal olmayanlarınsa ‘kötü’ olduğunu iddia etmek, sık yapılan  safsata türlerinden biridir.  “Doğalsa iyidir safsatası” birçok tartışmada önemli rol oynar. Bu safsata türünü tanımak; hem bu akıl yürütme hatasına düşmemize engel olacak, hem de tartışmalar sırasında bu tip argümanların çürütmemize yardımcı olacaktır. Safsata Nedir? Safsata, kelimesi halk arasında “asılsız söz”, “saçma söz” gibi…

Safsata’nın bilimsel anlamı ve Teksas Keskin Nişancı Safsatası!

Safsata, kelimesi halk arasında “asılsız söz”, “saçma söz” gibi manalarda kullanılır ancak bilimsel anlamı, akıl yürütme sırasında meydana gelen mantık hatasıdır. Başka bir deyişle safsata, bir gidiş yolu hatasıdır. Sonucun doğru çıkması, işlemin doğru olduğunu göstermeyeceği gibi, işlemi yaparken kullanılan verilerin doğru yada yanlış olması işlemi yanlış yapmaz. Hepimiz, sıklıkla bilerek veya bilmeyerek safsata yaparız. Safsataları tanımlamak, bu…