IGloballeşme sürecinde kilit öneme sahip üç örgüt vardır. Bunlar; Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Organization-WTO), Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund-İMF) ve Dünya Bankası‘dır.
IMF ve Dünya Bankası sıklıkla birbirlerine karıştırılır. Aslında bu ikisi yapı, işlev, amaçlar vb. pek çok konuda farklıdırlar. Ancak en temel ayrılıkları; Dünya Bankası’nın bir gelişme örgütü olmasına karşın İMF’nin işbirliği örgütü olmasıdır. Dünya Bankası gelişmekte olan ülkelere finansal destek sağlarken, İMF yoksulluğu azaltmak, istihdamı artırmak, finansal istikrarı ve uluslararası ticareti teşvik etmek amacına hizmet eden faaliyetlerde bulunur.
İMF Nedir?
İMF 1994 yılında Washington D.C.’de Bretton Woods Konferansı’nda kurulmuştur. Ancak aslında ilk faaliyetlerine 1947 yılında başlamıştır. Üye sayısı başlangıçta 31 iken bugün 188’e ulaşmıştır. İMF, Birleşmiş Milletler Örgütü’ne (UNO) bağlı üniter bir örgüttür. Üye ülkelerden bazıları kaynaklara ulaşma konusunda imtiyazlıdır.
İMF’nin esas işlevi, Uluslararası Para Sistemi’ni eleştirel olarak değerlendirmektir. 2012 yılında faaliyet alanı genişletilmiş, makro ekonomi yanı sıra finans ile ilgili tüm konuları denetlemeye başlamıştır. Amacı sürdürebilir büyüme, yoksulluğun azalması, finansal istikrarın sağlanması ve uluslararası ticaretin teşvik edilmesidir.
Her üye ülkenin kotasına uygun oy kullanma ve borç alma hakkı vardır. Üye ülkeler, gelirleri ve uluslararası ticaret hacimleri ölçüsünde fona katkıda bulunurlar.
Dünya Bankası Nedir?
Dünya Bankası, gelişmekte olan ülkelere yoksullukla mücadelede yardımcı olmak için kredi sağlayan küresel bir kuruluştur. Tıpkı İMF gibi, 1994 yılında Washington D.C.’de düzenlenen Bretton Woods Konferansı’nda kurulmuştur.
Başlangıçta tek bir örgüt olarak kurulan yapı, şu anda beş kuruluştan oluşmaktadır. Bunlar;
- Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD),
- Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi (ICSID), (Bir tahkim organıdır.)
- Uluslararası Finans Kurumu (IFC), (Özel sektöre kredi sağlar.)
- Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA),
- Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA). (Özel sektörde bazı risk türlerine güvence sağlar.)
Şu anda Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) üye ülke sayısı 188’dir. Bunlardan 172’si aynı zamanda Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA) üyesidir. Dünya Bankasının başlangıçta kurulma amacı, 2. Dünya Savaşı nedeni ile ekonomik yaşamda ortaya çıkmış olan sıkıntıların üstesinden gelmekti. Ancak daha sonra amacı değişmiş, az gelişmiş ülkelere yoksullukla mücadelede destek olmak olmuştur.
İMF ve Dünya Bankası arasındaki farklar?
Tanım
İMF, Uluslararası Para Sistemi’ni kontrol eden bir kuruluştur. Dünya Bankası ise gelişmekte olan ülkelere finansman sağlayan küresel bir kurumudur.
İşlev
İMF, yoksulluğun azalması ve üye devletlerin ekonomilerinin istikrarlı bir şekilde büyümesine odaklanmıştır. Dünya Bankası ise gelişmekte olan ülkelerin ekonomik gelişimlerine odaklanmakta ve borçlanma için kanallar sağlamaktadır.
Büyüklük
Dünya Bankası, personel sayısı bakımından İMF’den daha büyüktür. İMF’nin toplam 2.300 çalışanı vardır; Dünya Bankası’nın personel sayısı ise yaklaşık 7.000’dir. Yani Dünya Bankası, İMF’den üç kat daha büyüktür.
Organizasyon yapısı
İMF, dört kredi kademesi olan üniter bir örgüttür. Dünya Bankası ise iki ana unsuru olan bir örgüttür; Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) ve Uluslararası Kalkınma Derneği (IDA).
Üyeleri
İMF 188 üye ülkeye sahipken, Dünya Bankası’nın örgütlerinden birinin (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası) 188, diğerinin (Uluslararası Kalkınma Derneği) 172 üyesi vardır.
Faaliyetler
İMF, üye ülkelere politik tavsiyeler verir, teknik destek sağlar ve kredi verir. Dünya Bankası ise üye ülkelerin belirli sektörlerde reform yapmaları veya belirli projeleri hayata geçirmeleri için (okul , sul ve elektrik sağlama vb.) finansal destek sağlar.
Amaç
İMF’nin başlıca hedefi finansal konular ve makroekonomidir. Dünya Bankası’nın temel hedefi ise ekonomik gelişimi teşvik etmektir.