Yüksek tansiyonun çok tehlikeli olduğunu, vücudumuzda önemli hasarlara hatta ölümcül sonuçlara yol açabileceğini biliyoruz. Peki acaba kan basıncı en fazla ne kadar yükselebilir? Başka bir deyişle insan vücudunun yaşamsal fonksiyonlarının sürebileceği en yüksek tansiyon kaçtır?
Bu sorudan önce kan basıncının yani tansiyonun ne olduğunu açıklayalım: Kan basıncı, atar damarların direncine karşı, kalbimizin düzenli kan akışını sağlamak için atar damar duvarlarına uyguladığı kuvvettir. Bu kuvvet haddinden fazla olduğunda, kan basıncı yükselir ve tıp dilinde buna hipertansiyon denir. Kan basıncı; solunum, oksijen yoğunluğu ve vücut ısısı gibi hayati belirtilerden biridir.
Tansiyon ölçümünün ikili ölçeği
Tansiyon genellikle kola bağlanan tansiyon ölçme cihazı ile ölçülür. Amerikan Kalp Organizasyonu’na göre, kan basıncı için ideal aralık 120/80 mm Hg’dir. Bu değerler, gündelik dilde “büyük tansiyonun 12 küçük tansiyonun 8” olduğu şeklinde ifade edilir. 120 olarak ifade edilen değer, sistolik kan basıncı diğeri ise diyastolik kan basıncıdır.
Sistolik kan basıncı: Ölçüm sırasında kalbin dolaşıma ve diğer organlara kan göndermek için kanı pompalamasıyla atardamar duvarına uyguladığı basınçtır.
Diyastolik kan basıncı: İki kalp atışı arasında, kalbin dinlendiği sırada atardamar duvarına uyguladığı basınçtır. Bu süreçte kalp odacıkları kanla dolmak için açılır.
Tıbbi olarak tam olarak doğru olmasa da sistolik kan basıncını atar damar duvarına uygulanabilecek maksimum, diyastolik kan basıncını minimum basınç olarak düşünebiliriz.
Kan basıncının yüksekliği, kardiyovasküler hastalıklara neden olabilecek en önemli risk faktörüdür. İnsan yaşlandıkça damar sertliği ve damarlarda plak birikimi artar bu da kaçınılmaz olarak tansiyonun yükselmesine yol açar.
Tansiyon Kategorileri
Normal tansiyon: Büyük tansiyon 9-12, küçük tansiyon 6-8.
Hafif yüksek tansiyon: Büyük tansiyon 12-14, küçük tansiyon 8-9.
Yüksek tansiyon: Büyük tansiyon 14-18, küçük tansiyon 9-10.
Hipertansif kriz: Büyük tansiyon 18’i ya da küçük tansiyon 10’u geçerse acil tıbbi müdahale gerekir.
Bedenimizin dayanabileceği en yüksek tansiyon değeri kaçtır?
Büyük tansiyonun 18’i geçmesi tıbbi açıdan kritik bir sınırdır. İnme, kalp yetmezliği ve böbrek yetmezliği riski önemli oranda artar ve ölüme neden olabilir.
İnsan bedeninin dayanabileceği en yüksek tansiyon değerini kaç olabileceğini anlamak için yapılan ve NCBI’da yayınlanan çalışmaya göre kaydedilen en yüksek sistolik kan basıncı 370/360 mm Hg olmuştur. Ancak bu değerler hem profesyonel atletler üzerinde yapılan ölçümlerde elde edilmiş hem de özel koşullarda (yoğun egzersiz sonrası, ağırlık antrenmanı sonrası ve nefesin ıkınır gibi zorlanarak verildiği durumlar vb.) anlık olarak tespit edilmiştir.
Normal şartlar altında kan basıncının 300’e yaklaşması son derece tehlikelidir. Aslında 300 ve üstü kayıtlara geçmiş vaka çok nadirdir. Hatta 250’yi aşan durumlarda bile kulaklarda güçlü bir uğultu, dayanılmaz bir baş ağrısı, şiddetli baş dönmesi ve hatta bilinç kaybı ortaya çıkar.
Hayvanlar aleminde en yüksek tansiyon
Karada yaşayan memeliler arasında tansiyonu en yüksek hayvan zürafadır. Normal şartlar altında zürafalarda sistolik kan basıncı 300 mm Hg’dir. Boyları yaklaşık 2 metre olan zürafaların, vücuduna kan pompalayan yaklaşık 11 kg ağırlığında kalpleri vardır.
Bir insanı öldürecek yükseklikteki kan basıncı, zürafanın yaşama nedenidir. Zürafalar hem beslenmek hem de yırtıcılardan korunmak için çok hızlı baş hareketleri yaparlar. Ancak eğer tansiyonları bu kadar yüksek olmasaydı, uzun boyunları boyunca yeterli kan akışı sağlanamayacaktı. Yeterli kan akışı sağlanamayınca öncelikle hızlı baş hareketleri olmak üzere pek yeteneklerini kaybedecek ve yırtıcılara kolaylıkla yem olacaklardı.
Sonuç olarak hem insanlar hem de hayvanlar için optimum kan basıncı yaşamsal bir gerekliliktir. Kan basıncının aşırı düşmesi de tıpkı yükselmesi gibi tehlikelidir. Aşırı düşük tansiyon beyin, kalp gibi hayati organlara yetersiz kan akışına neden olur.
Tansiyonu 30’a varmış buna rağmen bedeninde herhangi bir hasar oluşmamış insanlar olduğunu öğrenmiş olsak da tansiyonun 18’i geçmesi durumunda hemen doktora görünmek gerekir.