Bildiğiniz gibi yolcu uçaklarında, kalkış ve iniş sırasında kabin ışığı kısılır. Ortamın parlak beyaz ışığına alışmış olan gözlerimin yeni ortam ışığına alışmasını beklerken genellikle aklımda tek bir soru olur: Bu uygulama neden yapılıyor? Kalkış ve inişte ışıklar neden kısılıyor?
Başlangıçta kabin ekibinin inişte ve kalkışta yolcuların dikkatini çekmek için ışıkları kıstıklarını düşündüm. Böylece yolculuk sırasında sıklıkla yapılan kitap okuma gibi etkinlikler kesintiye uğrayacak ve yolcuların uyarıları dinleme ihtimalleri artacaktı. Ancak bu doğru değilmiş. Siz de benim gibi bunun gerçek nedenini merak ediyorsanız, okumaya devam edebilirsiniz.
Işığın yoğunluğunu düzenlemede göz bebeklerinin rolü
İrisin merkezinde yer alan küçük bir boşluk retinaya yansıyacak ışığın miktarını belirler. Bu ışık, daha sonra optik sinir yoluyla beyne iletilen sinir uyarılarına dönüşür. Birdenbire aydınlıktan karanlığa girdiğimizde rahatsızlık hissederiz. Göz bebeğinin ışık refleksini en iyi anlatan örnek, gün ışığından sinema salonuna girmemizle ortaya çıkar. Göz bebeğinin çapı ışığın miktarına bağlı olarak 0,42 cm ile 0,84 cm arasında değişir.
Göz bebeği ışık refleksi ile uçak kabininin ışığının kısılması arasında nasıl bir ilişki var?
Yolcu güvenliği açısından kalkış ve iniş, uçuşun en kritik iki bölümleridir. Tarihi veriler, çoğu uçak kazasının kalkışta veya inişte meydana geldiğini göstermektedir.
Bu nedenle, kabin içi ortam aydınlatmasını potansiyel olarak sınırlandıran (hatta tamamen ortadan kaldıran) bir elektrik kesintisi veya başka bir acil durum söz konusu olacak olursa uçaktaki insanların görsel farkındalıklarını daha iyi sürdürebilmeleri için kalkış ve iniş sırasında kabin ışıkları söndürülür.
Ayrıca, kabin içindeki sınırlı ışıklandırma, mürettebatın, kanat, motor vb. dış aksamında oluşabilecek bir sıkıntıyı daha kolay fark etmelerine olanak sağlar. Yolculardan pencerelerinin perdelerini açmalarının istenmesinin nedeni de budur. Bunun yanı sıra nadir yaşanan bir durum olmakla birlikte yüksek performanslı kalkış ve iniş yapılması gerektiğinde pilotlar, yardımcı sistemleri kapatırlar. Kabin lambaları da bunlardan biridir.
Sonuç olarak ışıkların karartılmasının esas nedeni, acil bir durum söz konusu olduğunda yolcuların uçaktan en hızlı şekilde tahliye edilmelerini sağlamaktır.