Yuvalarına yiyecek taşıyan karıncaların görüntüsüne çocukluk yıllarımızdan beri aşinayız. Karınca birliklerinin muhteşem çalışma uyumlarına gerçek hayatta tanık olmayanlar varsa onlar da çizgi filmler sayesinde konuya hakimdir. Ancak pek çoğumuzun bilmediği ya da kafasının karışık olduğu konu, karıncaların hangi yiyecekleri tercih ettikleridir. Bu yazımızda karıncaların anatomileri ve beslenmeleri ile ilgili ilginç detayları özetleyeceğiz.
Karıncalar beslenme konusunda fırsatçıdır. Yani karşılarına çıkan fırsat doğrultusunda besin maddeleri değişebilir. Öte yandan karıncaların 10 binden fazla türü vardır ve beslenme tercihleri türler arasında farklılık gösterir. Haşere ile mücadele uzmanları karıncaları beslenmelerine göre ikiye ayırır.
- Şekerli besinleri tercih edenler,
- Yağlı besinleri tercih edenler.
Anatomi ve Beslenme
Aslında karıncalar tıpkı insanlar gibi protein, karbonhidrat ve yağ ile beslenirler. Bu bakımdan memelilere benzerler ancak bu oran, karınca türleri arasında farklılık gösterir. Nasıl ki köpeklerin beslenme planının %30’nu, kedilerin ise %90’ını protein oluşturuyorsa karınca türleri arasında protein, karbonhidrat ve yağ tüketme oranları değişir. Örneğin büyük başlı karıncalar, protein ve yağ bakımından zengin yiyecek kaynaklarını ararlar.
Mandibula
Eğer karıncalara ve bilhassa büyük marangoz karıncalara biraz yakından bakacak olursanız mandibula adı verilen büyük bir çeneye sahip olduklarını görürsünüz. Karıncaların çoğu, katı besinleri yemek konusunda zorlandıkları için besin parçalarını, mandibulaları ile tutar ve salgıladıkları tükürükle karıştırarak çiğnerler.
En sık gördüğümüz karınca türü, işçi karıncalardır ve bunların iki midesi vardır. İlk mideye mesosoma denir. Bu mide, koloniyi beslemek için bir tür depo görevi görür. İkinci mide ise karıncanın beslenmesi içindir. Sıvı haldeki yiyeceklerin gönderildiği bu ikinci midenin adı ise rostrumdur.
Gelelim karıncaların yediklerine:
Şeker ve Bal
Karıncalar şekeri sever. Nektarları ve bitki sıvılarını ararlar. Yaprak bitlerinin ürettikleri özüte bayılırlar. Eğer bahçenizde yaprakların altına doğru akın eden karınca taburları görürseniz bilin ki peşinde oldukları şey yapraklar değil, yaprak biti kolonileri tarafından üretilen özüttür. Hatta karıncalar özüt üreten bitleri yuvalarına götürürler.
Tohum ve Mantar
Bir diğer karınca grubu ise vegan besinlerin peşinde koşarlar; tohum, mısır tanesi, tahıl çeşitleri ve yaprak vb. Çok ilginç bir şekilde bazı karıncalar, buldukları bitkilerle beslenmek yerine bizzat çiftçilik yaparlar. Yaprak kesici karıncalar yaprakları tıpkı bir oduncu gibi keser. Daha güçlü karıncalar ise kesilen yaprakları yuvaya taşır. Yuvalarına götürdükleri yaprakları tükürükleri çiğner, dışkıları ile yoğurur ve elde ettikleri hamurla yuvalarındaki mantarları beslerler.
Termitler ve Böcekler
Marangoz karıncaların odun yedikleri sanılır aslında karıncaların sindirim sistemi selülozu sindiremez. Yani karıncaların ağaç malzemelerle mesaileri inşaat ile ilgilidir. Odun tozu öbeklerine bakarak yakın bir yerde karıncaların tahtadan evleri olduğunu anlayabilirsiniz.
Marangoz karıncalar şeker seven karıncalar gibi tatlı besinleri tercih ettikleri gibi termitleri ve diğer ölü böcekleri de yeler.
Böcek yiyen karınca türlerinden biri ateş karıncalarıdır. Böcekleri ve solucanları, yağ içerdikleri için çekici bulurlar ve avlarlar. Ateş karıncaları ile mücadelede bu yüzden yağ kullanır. Etobur bir tür olan ateş karıncaları, avlarını sokar, parçalara böler ve kolonilerine taşırlar.
Karınca yiyen Karıncalar
Bazı karınca çeşitleri yamyamlık da yaparlar. Örneğin asker karıncalar genellikle başka karıncaların kolonilerini istila eder, istila ettikleri kolonilerin yumurtalarını ve yavru karıncaları besin maddesi olarak kullanırlar. Hatta kıtlık zamanlarında kraliçe karıncaların kendi yavrularını bile yediği gözlemlenmiştir.