Bir aksiyon filmi seyretmek, lunaparkta heyecan verici bir eğlence aletine binmek ve mükemmel bir dans performansı izlemek genellikle insanlara zevk verir. Zevk vermesinin nedeni, beynimizdeki ödül merkezinin uyarılmasıdır. Bütün bu örneklerin beynimizdeki ödül merkezini uyarmasının temelindeyse koordine edilmiş vücut hareketlerine karşı duyduğumuz ilgi ve hayranlık yatar.
Bu ilgi ve hayranlığın neden kaynaklandığı, bilim insanlarını ve antropologları konu üzerinde araştırma yapmaya sevk etmektedir. Çalışmalar, dansın kulağı ve beyni senkronize bir şekilde uyarması sayesinde ortaya çıkan zevkin iki kat artırdığına işaret etmektedir.
Cambridge Üniversitesi’nden tanınmış müzik profesörü Ian Cross’a göre dans etme nedenimiz, dil geliştirme nedenimizle aynıdır. Bir grup profesyonel dansçının DNA’sı üzerinde yapılan inceleme, dansçıların sosyal iletişime yatkınlık ile ilişkilendirilen iki geni taşımakta olduklarını göstermiştir. Üstelik profesyonel dansçıların serotonin hormonu seviyesinin (memelilerdeki pozitif duyguları artıran hormondur) ortalamadan daha yüksek olduğu görülmüştür.
Fizyolojik perspektiften yaklaşacak olursak dans, beynimizde, gözlerin hemen arkasında bulunan orbitofrontal korteksi uyarır.
Orbitofrontal korteks beynin ana ödül ve zevk bölgesidir. Yani;
Orbitofrontal Korteks’in Uyarılma Miktarı = Eğlenme Düzeyi
Bunun yanı sıra müzik, beyinciği (cerebellum) etkiler. Beyincik, vücudumuzun denge organlarından biridir. Kasların düzenli çalışmasını ve hareket koordinasyonumuzu sağlar. Aynı zamanda beyincik, motor aktivitelerin planlayıcısıdır. Yani müzik çalmaya başladığında bedenimiz harekete geçmeye hazırlanırken beynimizin aktive olan bölümüdür.
Dans Etmek Primatlar Özgü Bir Davranış mıdır?
Kyoto Primat Laboratuvarı’nda yapılan ve henüz yayınlanan bir araştırmaya göre şempanzeler, birbirine temas eden bir davranışları gerçekleştirmek için zamana ihtiyaç duyarlar. Daha açık bir ifade ile bir şempanze ya partneri ya da genetik bir bağı olan bir şempanze ile dans eder. Oysa dans ederken yabancılardan kaçınmak insanların göstermediği bir davranıştır. Hatta tam tersine gece kulüpleri, dans partileri ve çeşitli bar eğlenceleri, insanların yabancılarla dans etme arzuları sonucunda ortaya çıkmıştır.
Neden Danstan zevk alıyoruz?
Toparlayacak olursak: Dans etmekten neden zevk duyduğumuz konusunda 3 görüş öne çıkmaktadır:
Dansı zevkli buluruz çünkü;
- Müziğin doğuşu, dans sayesinde olmuştur. Bu görüşe göre müzik, insanın ritmik vücut hareketlerinin bir ürünüdür. Müziğin keşfi, insanın ayaklarını ritmik bir şekilde yere vurması, ellerini ritmik bir şekilde çırpması ile mümkün olmuştur.
- Beynimizdeki ödül merkezi ile motor hareketlerimizi yerine getiren beyin bölgelerimiz koordineli bir şekilde çalışır.
- Başkalarının beden hareketlerine karşı doğal bir duyarlılığımız vardır. Araştırmalar, başkalarının beden hareketlerini izlediğimizde beynimizde birtakım alanların hareketlendiğini göstermiştir. Hatta konu ile ilgili bir diğer ilginç bulgu, bir dans gösterisi izleyen profesyonel dansçıların beyinlerinin motor bölgelerin, aynı dans gösterisini izleyen ancak dansçı olmayan insanlara göre daha fazla uyarıldığını göstermiştir.
Dans ve Hafıza
Profesör Ian Cross ve ekibi tarafından birkaç yıl önce yapılan bir araştırmada, insanların birlikte dans etmelerinin hafızalarını nasıl etkilediği incelenmiştir. Deney, sessiz disko teknolojisi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sessiz disko teknolojisi, dans pistinde bulunan bir grup insanın müziği, kablosuz kulaklıklarla verilen müzik eşliğinde dans etmesine denir. Deneyde iki farklı müzik parçası kullanılır. Bunlardan birinin temposu diğerinden daha hızlıdır. Aynı zamanda katılımcıların giysilerinde iki farklı işaret takılır: Bunlardan biri rozettir. Katılımcıların yarısında rozet vardır, yarısında yoktur. Diğer işaret ise renkli kurdeledir. Bütün katılımcılara farklı renkte bir kurdele takılmıştır. İnsanlar bir süre hep birlikte kulaklıklarından gelen müzik eşliğinde dans ederler. Daha sonra katılımcılara birbirleri ile ilgili sorular sorulur ve çok ilginç bir şekilde aynı müziği işiten insanların birbirleri hakkında daha fazla bilgi sahibi oldukları gözlenir. Yani denekler, aynı tempoda dans ettikleri insanların rozet takıp takmadıklarını ve hangi renk kurdele taktıklarını daha kolay hatırlamıştır.
Özetle müzik eşliğinde dans etmek; koordinasyon, zamanlama ve ritim duygumuzu geliştirir. Böylece hareket kabiliyetimizi artırır. Bu nedenle örneğin bir tür savaş dansı olan Brezilya halk dansı(Capoeira)’nda ve pek çok spor pratiğinde müzik kullanılır. Müzik ve dans bedensel yetkinlikler konusunda ustalaşmaya katkı sağlar ve zevk verir.