Odinofaji, yutkunmanın ağrılı hale gelmesine neden olan bir rahatsızlıktır. Eğer yutkunma konusunda sıkıntı yaşıyorsanız odinofajiden muzdarip olabilirsiniz. Genellikle hızlı bir şekilde düzelir. Ancak kısa sürede düzelmezse ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve doktora başvurulmalıdır.
Odinofajinin tek bir nedeni olmadığı gibi tek başına etkili olabilen bir tedavisi de yoktur. Çünkü odinofaji kendisi bir hastalık değil, bir semptomdur. Üstelik bu semptom, birçok hastalık nedeni ile ortaya çıkabilir. Hangi sağlık sorunları odinofajiye neden olur ve bunların tedavisi için nasıl bir yol izlenir, sorularının yanıtlarını burada bulabilirsiniz.
Odinofaji, Disfaji ve Fogofobi
Odinofaji sıklıkla disfaji ile karıştırılır. Disfaji, yutma zorluğu anlamına gelir ve genellikle ağrı söz konusu değildir. Odinofoji ağrıya yol açar hatta bazen öylesine büyük bir ağrıya yol açar ki yemek yemek neredeyse imkansız hale gelir. Bu açıklamadan odinofajinin daha büyük bir problem olduğunu düşünmüş olabilirsiniz ancak genellikle disfaji vakaları daha kritiktir. Çünkü öksürüğe, nefes alma güçlüğüne hatta ileri vakalarda akciğerlerin tahrişine ve zatürreye kadar varan ciddi sorunlara yol açabilir.
Nadir olmakla birlikte, disfaji ve odinofaji birlikte de oluşabilir. Oluşumları aynı temel sebeplere dayanabilir ve genellikle inflamasyondan (iltihap) ve enfeksiyondan kaynaklanır.
Odinofaji ile karışabilecek bir diğer durum ise fagofobidir. Fogofobi aslında fiziksel bir rahatsızlık değildir. Fogofobi, yutmayı engelleyecek veya zorlaştıracak bir fiziksel durum olmamasına rağmen kişinin yutkunmaktan korku duymasıdır.
Şikayetler
Odinofojide en sık rastlanan şikayetler şunlardır:
- Keskin yanma hissi, besin maddesini yutarken ağızda, boğazda veya yemek borusunda batma hissi.
- Daha çok kuru sert gıda maddelerinin yutulması konusunda sorun yaşanır. Ancak bazen hasta içeceklerde hatta kendi tükürüğünü yutmakta bile zorlanabilir.
- Kilo kaybına yol açabilir.
- Dehidrasyona neden olabilir.
- Ateş yükselmesi, halsizlik ve rahatsızlık hissi de ortaya çıkabilir.
Nedenler
Çok sık olmamakla birlikte soğuk algınlığı odonofajiye yol açabilir. Soğuk algınlığı nedeni ile oluşan odonofaji, kısa bir süre içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak bazen birtakım komplikasyonların habercisi de olabilir. En sık rastlanan nedenler şunlardır:
Enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı veya boğaz enfeksiyonları, odinofajinin en yaygın nedenleridir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucunda gelişen bir tür mantar enfeksiyonu olan kandida enfeksiyonu da odonofajiye neden olabilir.
GERD: Yemek borusunun altındaki büzücü kasların (sfinkter) yemek borusunu kapatamaması nedeni ile oluşan GERD (gastroözofageal reflü hastalığı) odinofajiye yol açabilir. GERD söz konusu olduğuna yutma güçlüğüne, göğüs ağrısı ve mide ekşimesi eşlik eder.
Yemek Borusu Kanseri: Yemek borusu kanseri söz konusu olduğunda genellikle hasta yutma sırasında göğsünde ağrı hissettiğini söyler. Odinofoji ile birlikte disfaji de ortaya çıkar ve genellikle hasta kısa sürede önemli oranda kilo kaybı yaşar.
HIV: HIV taşıyan insanlarda çok yaygın olarak görülür. Bunun nedeni, HIV tedavisinde kullanılan anti-retroviral ajanların sıklıkla reflüye yol açmasıdır. Bu durum, odinofaji gibi başka komplikasyonlara da yol açabilir. Ayrıca, HIV taşıyıcılarının bağışıklık sistemi zaten zayıflamış olduğundan vücutları odinofajiye karşı çok daha savunmasızdır.
Türleri
Yapılan son araştırmalara dayanarak odinofaji, üç kategoriye ayrılmıştır:
Ülseratif: Odinofajinin en yayın türüdür. Yemek borusunda yüzeysel ve pürüzsüz kenarlı ülserler şeklinde ortaya çıkar.
Hiperplastik: Yemek borusunda daralmaya neden olan florid fibrotik (kızarıklık gibi görünür) bir reaksiyondur.
Granül: Bu kategori çoklu, küçük, mukozal granülomlardan oluşur. Granülomlar, vücuttaki yabancı cisimlerin neden olduğu iltihaplanmaya tepki olarak oluşur.
Tedavisi
Odinofaji hangi hastalıktan kaynaklanıyorsa onun tedavisi yapılır. Örneğin GERD’ten kaynaklanıyorsa mide asidinin yemek borusuna kaçmasını önlemede yardımcı olan ilaçlar kullanılır, eğer kandida enfeksiyonu nedeniyle ortaya çıktıysa anti mantar tedavisi uygulanır.
Yutma konusunda ortaya çıkan zorluk, kısa bir süre içerisinde düzelmiyorsa mutlaka doktora başvurmalıdır. Rahatsızlık kronik hale gelmeden hatta oluşmadan önlem almak ise en iyi yoldur. Odinofajinin gelişmemesi ya da kronik hale gelmemesi için öncelikle sağlıksız besinleri, beslenme programından çıkarmak gerekir. Bunun yanı sıra ağız ve diş hijyenine dikkat etmek de önemlidir. Çünkü, ağzınızdaki bakteriler başka organlara ulaşarak enfeksiyona yol açabilirler.