Şimşek, bir bulutun içinde, iki bulutun arasında ya da bulutun tabanı ile yer arasında kırık çizgi biçiminde görülen elektrik boşalmasıdır. Yıldırım ise bir şimşek türü olup yer yüzüne inen elektrik boşalmasına gök gürültüsünün de eşlik etmesi ile oluşur.
Bir bulut kümesinin aşırı miktarda pozitif veya negatif elektrik yüklenmesi nedeni ile gözle görülür elektrik boşalmasına şimşek denir. Şimşeğin oluşabilmesi için elektrik yükünün hava direncini kıracak güçte olması gerekir. Şimşek ve yıldırım sadece kümülonimbüs bulutlarında görülür. Dünya genelinde saniyede 50-100 arasında şimşek çakar. En tehlikeli şimşek türü yıldırımdır. Çoğu yıldırım yeryüzüne negatif yük dağıtır ancak pozitif yük taşıyanlar da vardır.
Gök gürültüsü, şimşek çakması esnasında oluşan çok yüksek bir sestir. Işık, sesten daha hızlı hareket ettiği için önce şimşeği görür ardından gök gürültüsünü işitiriz.
Yıldırım çarpması
Bulut ile yer arasında meydana gelen şimşeğin bir canlıya isabet etmesine ise yıldırım çarpması denir. Yıldırım çarpması öldürücü sonuçları olabilecek çok tehlikeli bir olaydır. Dünya genelinde yılda ortalama 24 bin kişi yıldırım çarpması nedeni ile yaşamını yitirirken 240 bin kişi yaralanmaktadır.
Yıldırım çarpması ihtimali açık arazide, denizde (yüzme, balık tutma veya botla gezme vb.) artar. Açık arazide telefonla konuşma, elektrikli alet ve iş makinesi vb. kullanmak da riski artırır.
Korunma
Paratoner denen metal kondüktörler, yıldırımın mümkün olan en düşük hasarla yeryüzüne transfer edilmesine yardımcı olur. Açık havadayken saçlarınızda bir elektriklenme hissederseniz yıldırım düşme ihtimalini göz önünde bulundurmalı ve en yakındaki binaya sığınmalısınız. Eğer çevrede sığınabileceğiniz bir yer yoksa yere çömelmeli ayaklarınızı yere basmalı ve mümkün olduğunca vücudunuzu küçültmeye çalışmalısınız.
