Pek çoğumuz geçirdiği kaza sonucu şok geçirerek yaşamını yitiren insanlar olduğuna, izlediğimiz film ve dizilerden aşinayız. Bu bilgi sizin de benim gibi aşırı korkmanın şoka ve ölüme yol açabileceği gibi bir sonuca ulaşmanıza neden olduysa bu yazıyı okumalısınız.
Şok nedeni ile gerçekleşen ölümde sözü edilen “şok”, duygusal travma sonucu ortaya çıkan “şok” değildir. Peki tıp dilinde şok nedir?
Şok Nedir?
Şok tansiyonun çok fazla düşmesiyle ortaya çıkan tıbbi bir durumdur. Bu tıbbi durumun ortaya çıkması vücudun yaşamsal fonksiyonlarını sürdürebilmek için kanda yeterli oksijenin olmadığı anlamına gelir. Yaşamsal fonksiyonların devamı için gerekli miktarda kan akışının sağlanamaması şoka yol açar.
Yani “şok” en basit tabiriyle organlara yeterince kan gitmemesi sonucu organların görevini yerine getirmemesi demektir ve bu açıdan bakıldığında teknik olarak ölümlerin neredeyse tamamı şok sebebi ile gerçekleşir.
Şok Neden Oluşur?
Şok, kan akışının azalmasına yol açacak her tür sebeple ortaya çıkabilir. Birçok durumda şokun sebebi kalpte oraya çıkan sorunlardır.
Şok Türleri
Sebeplerinin çokluğuna bakarak tahmin etmiş olabileceğiniz gibi birçok farklı şok türü vardır ve bunların her biri farklı tedavi yöntemlerinin uygulanmasını gerektirir.
Hipovolemik Şok
Bir yaralanma veya başka bir travmatik olay nedeni ile ortaya çıkan kan kaybına bağlı olarak organların işlevine devam etmelerine izin verecek kadar kan akışı sağlanamadığında ortaya çıkan durumdur.
Kardiyojenik Şok
İnme veya belirli kalp hastalıkları (örneğin, kardiyomiyopati) gibi durumlarda kalp fonksiyonlarında ortaya çıkan bozulmalar nedeni ile vücuda yeterince kan pompalanmaması sonucu oluşan şoka kardiyojenik şok denir.
Septik şok
E.coli enfeksiyonu gibi damarların genişlemesine yol açan bir sorun söz konusu olduğunda, damarların genişlemesi kan basıncının düşmesine yol açar. Bu nedenle ortaya çıkan şoka septik şok denir.
Nörojenik şok
Nörojenik şok, bir hastanın omurgasında oluşan bir hasar, damarların çapını kontrol eden sinirlere zarar verdiğinde meydana gelir. Damarların çapındaki bu artış, kan basıncını düşürerek şoka yol açar.
Obstrüktif şok
Damarlarda meydana gelen tıkanmaya (pıhtı vb.) bağlı olarak gelişen şok obstrüktif şok olarak adlandırılır.
Anafilaktik şok
Ciddi bir alerjik reaksiyonun yol açtığı damar genişlemesi nedeni ile oluşan şoka anafilaktik şok denir.
Endokrin şoku
Kritik hastalık vakalarında bazen hastaların kalplerinin düzgün çalışmasını engelleyecek hormonal bozukluk söz konusu olabilir. Bu da kan basıncının kolaylıkla düşmesine yol açarak şokun ortaya çıkmasına neden olur.