Derimizde oluşan yaraların kolaylıkla enfekte olabileceğini biliyoruz. Bu nedenle bir yaralanma meydana geldiğinde hemen yarayı temizler, sarar hatta bazı durumlarda antibiyotik kullanmaya başlarız. Oysa söz konusu yara, ağzımızda oluştuğunda bunların hiçbirini yapmayız ve üstelik ağızda oluşan kesikler ve yaralar derimizde oluşan yaralardan daha kısa sürede iyileşir. Peki ama neden?
İnsan ağız boşluğunda yaşayan birçok bakteriye karşın ağızda oluşan yaraların çoğunlukla iltihaplanmaya yol açmaması üstelik çok daha hızlı bir şekilde iyileşmesinin arkasındaki sebebi merak ediyor musunuz?
Ağzımızda neler olur?
Kulağa biraz garip gelebilir ancak ağzımız, yaşamımız boyunca birçok mikroorganizma topluluğuna ev sahipliği yapmaktadır. İnsan ömrüne göre bakteri ömrü çok daha kısa olduğundan, ağzımızda yaşayan bakteriler, sürekli olarak yenilenir. (Yani ağzımız, bakteri ailelerine nesiller boyunca ev sahipliği yapar.) Bakteriler diş eti, diş ve genel ağız sağlığımızı etkiler. Ancak bunların hepsi zararlı değildir. Aslında bu oral mikroorganizmaların çoğu zararsız hatta birçoğu da yararlıdır.
Ağızda yaşayan 700 farklı tür bakteri vardır. Ancak bir insanın ağzında genellikle 35-70 arasında değişen sayıda bakteri türü yaşar. Sindirim sürecine yardımcı olan bakterilere probiyotik adı verilir. Ağız boşluğumuzun ev sahipliği yaptığı bakterin birçoğu daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi dost bakterilerdir. Ağzımız bu bakterilere uygun yaşam koşullarını sağlar. Nem, besin ve sıcaklık. Onlar da bizi zararlı bakterilerden korurlar. Ancak bu karşılıklı yardım dinamiği, ev sahibi sağlıklı olduğu sürece devam eder.
Bununla birlikte tükürük de iyileşme sürecine yardımcı olur. Tükürük sayesinde oluşan nemli ortam, yaraların iyileşme sürecinde önemli rol oynayan inflamatuar hücrelerin işleyişini iyileştirir ve hızlandırır. Ayrıca tükürük, ağız içi yara iyileşmesinin birçok aşamasına katkı sağlayan birçok farklı protein içerir. Tükürükte bulunan antimikrobiyal proteinlere tükürük histatini denir. Histatin ailesinin üyeleri, hücreleri destekleyerek yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlarlar. Tükürükte bakterilerin hücre duvarını yok eden bileşenler bile vardır. Ayrıca tükürükte bulunan doku faktörü kan pıhtılaşmasını hızlandırır.
Özetle; tükürük yarayı ağızdaki kötü bakterilerden korur. Bu yüzden de ağız içindeki yaralar ve kesikler nadiren enfeksiyona yol açar. Ancak bu sadece birey sağlıklı olduğu sürece geçerlidir.