Eroin, morfin, amfetamin, kokain vb. uyuşturucu maddelerin bağımlığa neden olma potansiyellerinin belirlenmesi için yapılan deneylerde kullanılan fareler, tecrit edilmiş, içlerinde uyuşturucu alabilecekleri bir düzenek olan, küçük kafeslere konularak gözlemlenirdi. Uyuşturucu düzeneğine ne sıklıkta başvurdukları ve ne kadar uyuşturucu madde tükettikleri raporlanırdı. Bu deneylerin sonucunda, farelerin çok kısa bir sürede uyuşturucu bağımlısı oldukları ve hatta öldürücü dozda uyuşturucu aldıkları tespit edilirdi.

Bu tip çalışmalar, uyuşturucu ile mücadele eden kurumlar ve kuruluşlar tarafından desteklenirdi. Ancak Kanadalı psikolog Bruce K. Alexander, fare gibi hareketli ve sosyal bir memelinin bu koşullar altında uyuşturucu bağımlısı olma eğiliminin artabileceğini düşünerek, farklı bir deney düzeneği hazırlamaya karar verdi.

Fare Parkı

Bruce K. Alexander, fareler için eğlenceli olabilecek bir fare parkı tasarladı. Tecrit edilmiş küçük kafeslerle kıyaslandığında muazzam bir boyuta olan bu park, farelere eğlenme ve sosyalleşme imkanı sunuyordu. Fare parkında eş ve arkadaş bulma imkanı yanı sıra oyuncaklar ve geniş bir fiziksel aktivite alanları vardı. Her iki cinsiyetten de 16-20 arası farenin yer aldığı parkta, çok çeşitli ve bol miktarda yiyecek bulunuyordu. Park alanına iki farklı sıvı sağlayan düzenek kurulmuştu. Birinde sadece su, diğerinde ise morfin çözeltisi vardı. Araştırmacılar, farelerin morfin çözeltisini tüketme isteğini, tecrit edilmiş olan farelerle kıyaslamak için gözlemlerde bulundular.

Deney Bulguları

  • Tecrit edilmiş olan fareler, parkta yaşayan farelerden, 19 kat daha fazla miktarda morfin çözeltisi tüketmiştir.
  • Parkta yaşayan fareler, morfin çözeltisini değil, sade suyu tercih ettikleri gözlenmiştir.
  • 57 gün boyunca tecrit edilmiş kafeste yaşayarak, bağımlı hale gelmiş olan fareler, parka götürüldüklerinde morfin çözeltisi içme davranışları azalmıştır.

Sonuç

Bruce K. Alexander ve meslektaşları bu çalışmaya dayanarak, bağımlılığın ortaya çıkmasının,  izolasyon, yalnızlık, ümitsizlik ve yetersiz yaşam koşulları gibi çevresel faktörlere bağlı olarak geliştiği sonucuna varmıştır.

Kaynaklar:

  1. http://www.brucekalexander.com/articles-speeches/rat-park
  2. https://www.summitbehavioralhealth.com/blog/overview-rat-park-addiction-study/
  3. http://www.bbc.com/future/story/20130910-drug-addiction-the-complex-truth
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Rat_Park

Benzer Kanıtlar