Ansızın ortaya çıkan, adeta vücudun içinden yükselen bir yanma hissi ve onu takip eden terleme, mide bulantısı hatta biraz da baş dönmesi… Bu durum tanıdık geldi mi?
Bu makale, ateş (sıcak) basması diye tanımlanan bu durumun oluşma nedenini, ciddi bir hastalığın bir belirtisi olma ihtimalini ve neden olduğu rahatsızlık hissini hafifletme imkanlarını merak eden okuyucular için kaleme alınmıştır.
Ateş basması nedir?
Bu durumun öne çıkan özelliği, isminden de anlaşılacağı gibi çok yoğun bir sıcaklık hissetmektir. Genellikle boynu, göğsü ve yüzü etkiler. Başlıca belirtileri terleme ve uzuvlarda meydana gelen halsizlik hissidir.
Ortaya çıkmasının temel nedeni; vücudun iç ısısında bir değişiklik tespit edilmesi ve vücudun bunu düzeltmek için reaksiyon göstermesidir. Kalp atışı ve buna bağlı olarak kan akışı hızlanır, kan basıncı yükselir ve damarlar genişler. Bu yüzden de yüz ve boyun bölgesinde kızarıklıklar oluşabilir.
Genellikle yaklaşık 10-15 dakika sürer. Geçmeye başladığında kişi ısı kaybı nedeniyle üşüme hissedebilir. Tamamen normale dönmek 10-20 dakika kadar zaman alır. Haftada birkaç defa ile günde birkaç defa arasında değişen sıklıklarda meydana gelebilir.
Ateş basmasının ortaya çıkma nedeni nedir?
En yaygın olarak menopoza giriş döneminde görülür. Kadının yaşamında yeni bir dönem başlarken, östrojen ve progesteron hormonlarında bir dengesizlik oluşur. Henüz sebebi açıklanamayan nedenlerle östrojen, hipotalamus üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Ensemize yakın bir yerde, vücudumuzun sıcaklık kontrol merkezi bulunur. Hipotalamus hormon dalgalanmalarından etkilendiğinde, sıcaklıktaki küçücük bir düşüş ya da yükselme bu bölgede yanlış algıya yol açar ve vücut bu değişime aşırı tepki verir. Böylece sıcak basması ortaya çıkar.
Ancak sıcak basması sadece menopoza girmekte olan kadınlarda görülmez. Gençlerde, yetişkinlerde ve her iki cinsiyette de görülür. Östrojen dalgalanmalarının söz konusu olmadığı bu durumlarda, sıcak basmasına neden olan faktörler, çoğunlukla alkol, sigara ya veya esrar gibi uyuşturucu maddelerin tüketimidir. Bunlar vücudun iç ısısını artıran maddelerdir. Bazı ilaçların birlikte kullanımı ya da ilaçlarla bu maddelerin herhangi birinin birlikte kullanımı sıcak basmalarına neden olabilir.
Bununla birlikte bazı insanlar ısıya karşı daha duyarlı olabilirler. Bu tip insanlarda, havanın ısınının yükselmesi sıcak basmasına neden olabilir. Hatta sıcak basmasının etkileri bayılmaya kadar varabilir.
Yoğun ve yorucu aktiviteler nedeniyle de sıcak basması tetiklenebilir.
Tehlikeli midir?
Birçok durumda tehlikeli değildir. Ciddi anlamda keyif kaçırıcı bir durum olsa da sıcak basması tehlike habercisi sayılmaz. Çok hızlı bir şekilde gelişmediğinden, sıcak basması yaşayan insanlar, kendilerini serinletecek bir yer ve zaman bulabilirler. Bu yüzden bayılmaya neden olan sıcak basması vakası çok nadir görülür. Bununla birlikte eğer sıklığı anormal şekilde artarsa ya da yoğunluğu ve şiddeti günlük aktiviteleri engelleyecek bir seviyeye yükselirse doktora görünmek yerinde olur.
Hamilelik ve menopoz dönemlerinde görülmeleri daha normal sayılmakla birlikte genç insanlarda sıklıkla ortaya çıkarsa bir rahatsızlık işareti olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve doktora başvurulmalıdır.
İç sıcaklığın artışı, ateş basmasında önemli bir faktör olduğundan, iç sıcaklığımızı artıran baharatlı yiyecekler, alkol, sigara vb. daha az tüketilirse ateş basmalarının sıklığının ve şiddetinin azaltılması sağlanabilir.
Kaynaklar: