“Esneme” kelimesini birkaç defa tekrar etmek çoğu insanın esnemesine neden olur. Esnemekte olan birini görmek de esnemenin bulaşıcı etkisinin ortaya çıkmasını çoğunlukla sağlar. Ancak bazen esnememiz yarım kalır ve bu yarım kalış rahatsız edici bir duyguya neden olur.
Esnemenin gelmekte olduğunu hissettiğimizde; gözlerimizi kapar, ağzımızı açar, boğazımızda tatlı bir kasılma hissederiz ancak bazen işte tam bu sırada, esnememiz adeta kaçar gider. Daha da kötüsü bunun art arda birkaç defa tekrarlanmasıdır. Esnemenin kaçmış olmasının yarattığı huzursuzluk duygusunu gidermeye çalışırken 2-3 dakika arayla yeniden gelen esneme dalgası çoğunlukla yeni bir hayal kırıklığı ile sonuçlanır. Rahatlatıcı “iyi” esnemeyi yakalamak için bazen farklı vücut pozisyonları deneriz.
Peki bu neden oluyor? Neden bazen esnememizi tamamlayamıyoruz?
Esnemek son derece ilginç bir aktivitedir.
Gözlemlemiş olabileceğiniz gibi esnemek insana özgü bir davranış değildir; bu fenomen kuşlarda, sürüngenlerde ve memelilerde de gözlemlenir. Tamamen biyolojik açıdan bakıldığında bir esneme, 5-10 saniyelik bir süre boyunca gerçekleşen bir dizi olayla bağlantılı paroxystic (spazm benzeri kasılma) bir döngüdür.
Dikkat etmemiş olabilirsiniz ancak esneme ağızla birlikte yüz, boyun ve solunum yolları ile ilgili birçok kasın birlikte esnemesi ile gerçekleşir.
Esnemek sadece uyku ile ilişkili değildir.
Esneyen birini görmenin esnemeye yol açma oranı %60-70 arasındadır. Eskiden esnemenin kişinin uykusunun gelmesine işaret ettiğine inanılırdı. Ancak son yapılan araştırmalar esnemenin sadece enerji seviyesinin düşmesi ile ilişkili olmadığını hatta enerji seviyesinin düşmesinden ziyade kişiliğimizle ilgili birkaç bilgi verdiği anlaşılmıştır.
Connecticut Üniversitesi’nden Profesör Deborah Fein ve Inge-Marie Eigsti ve meslektaşları Molly Helt ve Peter Snyder tarafından yapılan çalışmada, esnemenin karşımızdaki kişinin duygularına uyumlanmanın bilinçsiz bir işareti olduğu yönünde bulgular elde edilmiştir.
Tamamlanmamış esneme sırasında neler oluyor?
İlk başta kulağa biraz tuhaf gelebilir ama tekrar eden tamamlanmamış esnemelerin altında endişe ve stres yatıyor.
Esnediğimiz sırada yüzümüz, boynumuz ve solunum yollarımızdaki kaslar esner ve bazen bu kaslara kol, bacak ve gövdemiz de katılır. Kasların bu şekilde birlikte esnemesi beynimize iyi bir deneyim yaşadığımız sinyalini gönderir. Ancak stresli ve endişeli olduğumuzda, kendimizi ve kaslarımızı tamamen gevşetemeyiz, bu da esnemenin yarım kalmasına yol açar. Yarım kalan esneme bu nedenle rahatsız edici bir duyguya neden olur.
Yani yarım kalan esnemenizin esas nedeni o sırada yaşamakta olduğunuz stres ve kaygıdır.
Kaynaklar:
- Child Development – “Contagious Yawning in Autistic and Typical Development”
- Washington State University
- College of Liberal Arts and Sciences – University of Connecticut