Değeri 10 TL etmeyen bir şeye 20 TL ödeyen birinin “aptal” olduğunu ama daha sonra bu şeyi, 21 TL’den sattığını duyarsak da “akıllı” olduğunu düşünürüz. Çünkü bir şeye değerinden fazla bir para ödemenin tek makul açıklaması, bu şeye o kişiden daha fazla ödeyecek birini yani ” daha aptal” birini bulma ihtimalidir.
Daha Büyük Aptal Teorisi, pek çok ekonomik sistemi kasıp kavururken aşırı fiyatlanmış olan ürünleri satın alıp, daha da aşırı fiyatlandıklarında satmanın nasıl mümkün olduğunu anlamakta güçlük çekiyorsanız, bu makale size yardımcı olabilir.
Daha Büyük Aptal Teorisi Nedir?
Aşırı fiyatlanmış olsa da satın aldığınız bir varlığı, aldığınızdan daha yüksek bir fiyata satın almak isteyen birini bulmak daha büyük aptal teorisinin temel taşıdır. Bu teori, hisse senetlerine yatırım yapanlar veya bunun ticaretini yapanlar arasında inanılmaz ölçüde yaygındır. Bir varlığın gerçek değerine bakılmaksızın, satın alınan fiyattan daha yüksek fiyata satabilme ihtimali o varlığı, gerçek değerinden daha değerli kılar.
Bir hisse senedinin fiyatını, üç temel dinamik belirler:
- Arz-talep durumu,
- Şirketin gücü yani kazanç durumu,
- Gelecekte göstereceği büyüme.
Ancak bazen bir hisse senedinin fiyatı öylesine yükselir ki yukarıdaki dinamiklerden bağımsız bir “değer” ortaya çıkar. Bu bağımsız “değer”; hisse senedinin gelecekteki alıcı bulma potansiyelidir. Yani önemli olan hisse senedinin gerçek değeri değil, gelecekte insanların buna ne kadar ödeyecekleridir. Böyle bir durumda alıcıların varlığı, belirlenen yeni fiyatı, haklı çıkarır. Bitcoin çılgınlığı da bunların en güzel örneklerinden biridir.
Daha Büyük Aptal Teorisinin Klasik Örnekleri
Bitcoin
Bir varlığın değeri, getireceği kar dikkate alınarak hesaplanır. Hisse senetleri söz konusu olduğunda karın adı temettüdür. Temettü; şirketin hissedarlarına, hisseleri oranında kardan pay vermesi demektir. Bitcoin’de temettü söz konusu değildir. Bununla birikte bitcoin, altın ya da petrol gibi işlevi nedeni ile değeri olan varlıklar sınıfına da girmez.
Aslına bitcoin tıpkı para gibi, mal veya hizmet satın almaya yarayan bir değiş tokuş aracıdır. Büyük hacimlerle işlem görmekle birlikte aslında bitcoin, mal ve hizmet satın alma işinde de paranın yerini tutacak güvenceye sahip değildir. Peki öyleyse Bitcoin’in değerini ne belirler?
Bitcoin’in fiyatını belirleyen esas dinamik, gelecek yıl olması beklenen fiyattır. Bitcoin sahiplerinin, sahip oldukları bitcoinleri gelecekte satabileceklerine inandıkları fiyat, bitcoin’in bugünkü fiyatını belirler. Bu nedenle bitcoin daha büyük aptal teorisinin klasik bir örneğidir.
Ekonomik Balon (Piyasa Balonu)
Ekonomik balonun ortaya çıkma nedeni, bir hisse senedinin fiyatının kısa bir süre içinde hızla yükselmesinin neden olduğu iyimserlik dalgasıdır. Bu iyimserlik dalgası, hisse senedinin popülaritesini yükselterek, fiyatını sınırların ötesine taşır. Herkes yükselme hareketinin parçası olmak istediğinden, o hisse senedine daha fazla para ödemeye razı olur. Böylece alıcı kıtlığı ortaya çıkmadığı sürece balon yükselir. Ne zaman ki piyasa da daha fazla alıcı kalmaz, başka bir deyişle ne zaman ki daha aptal alıcı kalmaz balon patlar. Bu defa yükselişin tam tersi bir süreç başlar. Balonun düşmekte olduğu fark edildiği anda herkes mümkün olduğunca hızlı bir şekilde balondan ayrılmaya çalışır. Bu hızlı ayrılışın paniği ne kadar şiddetli olursa hisse senedinin değer kaybedişi de o kadar hızlı olur. Bu durumda daha büyük aptallar hisse senedini balon tamamen inmeden satmayanlar olur.
Daha Büyük Aptal Stratejini Kullanmak Yanlış mı?
Riskin varlığı şüphe götürmez bir gerçek olmakla birlikte daha fazla aptalın var olduğunu gösteren de pek çok kanıt vardır. Ancak unutmamak gerekir ki bu stratejiyi başarılı bir şekilde uygulamak çok ciddi bir beceri gerektirir. Hisse senedi fiyatları genellikle profesyoneller tarafından domine edilir. Yatırımcıların piyasa hareketlerini takip edebilmek için ciddi zaman ve efor harcamaları gerekir. Üstelik hiç kimsenin bir balonun ne kadar yükseleceği ve ne zaman patlayacağı ile ilgili doğru bilgi alabileceği bir sihirli küresi yoktur. Sonuç olarak daha fazla aptal teorisi, bir spekülasyon meselesi ve bir çeşit kumardır. Kesinlikle tam olarak güvenilebilecek bir strateji değildir.