Yüzerken kolunuza bir şeyin dokunduğunu hissettiniz ama o kadar hafifti ki aldırış etmediniz. Ancak kısa bir süre sonra kolunuzda bir ağrı hissettiniz ve ardından ağrı ellerinize doğru yayılmaya başladı. Muhtemelen kolunuza hafifçe dokunan şey, zehirli bir tür denizanasıydı.

Kısaca denizanası…

Bir tür plankton olan denizanaları, gezegenimizin en ilginç canlılarından biridir. Mercanların ve deniz anemonlarının yakın akrabalarıdır. Vücutlarının %98’i sudan oluşur. Beyinleri ve kalpleri yoktur. Sinir sistemleri ışığa ve kokuya duyarlıdır. Küçük deniz canlılarıyla beslenirler ve eşeysiz ürerler.

Denizanası nasıl çarpar?

Diğer canlılar gibi denizanaları da bu güzel ve acımasız dünyada hayatta kalmanın bir yolunu bulmuştur. Açlıktan ölmemek ve yırtıcılara yem olmamak için deniz analarının dokunaçlarında savunma hücreleri (cnidoblast) vardır.

Başka bir canlının teması halinde bu hücrelerle dolu oluklu iplikler (nematocyst), tıpkı kırbaç gibi hareket ederek temas ettiği canlıya zehrini enjekte eder. Buna denizanası sokması ya da çarpması denir. Bu saldırı, son derece hızlı bir şekilde, hatta göz açıp kapatmaktan çok daha kısa bir sürede gerçekleşir.

Cnidoblasts: İçinde nematoksit gelişen hücre.

Asla tatlı su ile yıkamayın!

Deniz anası sokması durumunda akılda tutulması gereken en önemli bilgi, bölgenin tatlı su ile temizlenmemesi gerektiğidir. Çünkü tuz dengesindeki değişme, ozmotik basınca yol açar, bu da zehrin derinin daha derinlerine nüfuz etmesine neden olur.

İdrar yardımcı olur mu?

Birçok insan denizanası çarpması durumunda, etkilenen bölgeyi idrarla temizlemek gerektiğini söyler. Ancak bu bilgi doğru değildir. Yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi tuz dengesinin değişmesi yaralanmanın artmasına neden olur. İdrardaki tuz oranını bilemeyeceğimizden, temizleme işinde idrar kullanmak sakıncalıdır.

Ne yapmalıyız?

Denizanası sokması doğadaki en hızlı biyomekanik işlemlerden biridir. Öncelikle yapılması gereken cildinize yapışmış dokunaçları çıkarmaktır. Kredi kartı ya da bıçağın tersi gibi sert bir nesne ile derideki denizanası kalıntıları çıkarılmalıdır. Denizanaları ölmüş olduklarında bile zehirlerini salgılamaya devam edebilirler. Bu yüzden denizanası kalıntılarından mümkün olduğunca hızlı bir şekilde kurtulmak gerekir.

En iyisi bölgeyi sirke ile temizlemektir. Sirke yoksa temizleme işini deniz suyu ile yapabiliriz. Bunlar tıbbi yardım almadan önce yapmanız gerekenler. Yüksek dozda zehre maruz kalmak, öldürücü olabilir. Bazı denizanası türleri gerçekten çok tehlikelidir. Bu yüzden denizanası çarpması önemsenmelidir. Bununla birlikte son derece can sıkıcı bir ağrıya sebep olmakla birlikte birçok denizanası sokması, yaşamı tehdit edecek kadar tehlikeli değildir.

Kaynaklar:

Benzer Kanıtlar