Beyaz köpek balığının yakın akrabası olan Mako’nun, kısa ve uzun yüzgece sahip iki türü vardır. Yüzgeçlerinin boyu dışında en önemli karakteristik farkları ise hızlarıdır. Kısa yüzgece sahip olan Mako Köpek Balığı yani Shortfin Mako‘lar denizlerin en hızlı köpek balığı unvanının sahibidir.
Ne Kadar Hızlı?
Shortfin Mako, saatte 32 kilometre sabit hızla yüzebilir, kısa mesafede ise bu hızı iki hatta üç kat artırabilir. Kolaylıkla 75 km/saat hıza çıkabilir hatta 96 km/saat hızla yüzenler görülmüştür. Bu kadar hızlı yüzebilmelerini sağlayan faktörlerden biri suda kolay hareket edebilmelerine imkan veren torpil şeklindeki vücut yapılarıdır. Derilerinin yapısı ise suda kontrol sağlayacak minik parçalarla kaplıdır, bu yapı aynı zamanda sürtünmeyi en aza indirir. Ancak onların en büyük maharetleri hızlı yüzmek değil, manevra kabiliyetleridir. İnanılmaz bir hızla yönlerini değiştirebilirler. Bu iki özellik onları yaman avcılar yapar.
Tehlikeli mi?
Ülkemiz kıyılarında da görülen Mako’ların diğer köpek balıkları ile karşılaştırıldıklarında tehlikeli oldukları söylenebilir. Çünkü uzun ve keskin dişleriyle hızları göz önünde bulundurulduğunda avcılık konusunda diğer köpek balıklarından daha iyidirler. Ancak Makolar pek sığ sularda görülmezler. Yani makolar, Scuba dalgıçlarıyla ya da sörfçülerle pek karşılaşmazlar. Bugüne kadar kayıtlara geçen Mako Köpek Balığı saldırısı sadece 8 olup, bunların hiçbiri ölümle sonuçlanmamıştır.
Karakteristik Özellikleri
Mako köpek balığı ortalama 3 metre boyunda 136 kg ağırlığındadır. Sırtları parlak mavi karınları metalik gümüş rengindedir. Mako’lar, su direncini en aza indiren ve hidrodinamik kılan sivri, konik ağıza ve silindirik gövdeye sahiptir. Kuyruk yüzgeci, yarım ay şeklindedir. Kuyruk yüzgecindeki çıkıntı kuyruğun dengesini sağlar. Yüzlerinin her iki yanında siyah büyük gözlerinin yanında beş uzun solungaç yarığı vardır. Uzun dişleri genellikle ağızlarının dışına taşar.
Sınıflandırma
Mako köpekbalıkları, uskumru ailesi üyesidir. Uskumru köpekbalıkları sivri uçlu ve uzun solungaç yarıklarıyla ve hızlarıyla ünlüdür. Uskumru köpekbalığı ailesinin yaşayan sadece beş türü vardır: Porbeagles (Lamna nasus), somon köpekbalıkları (Lamna ditropis), shortfin makolar (Isurus oxyrinchus), longfin makolar (Isurus paucus) ve büyük beyaz köpekbalıkları (Carcharodon carcharias).
Yaşam Döngüsü
Longfin mako köpekbalığı üremeleri hakkında çok az şey bilinmektedir. Shortfin mako köpekbalıklarının gelişimleri yavaştır, cinsel olgunluğa erişmesi yıllar alır. Erkeklerde üreme yaşı 8 ve üstü, dişilerde ise en az 18’dir. Shortfin mako’nun üreme döngüsü, 3 yıldır. Gebelik 18 ay kadar sürer. Her doğumda yaklaşık 8-10 yavru hayatta kalır. Ancak bu sayı 18’e kadar çıkabilmektedir. Anne doğum yaptıktan sonra 18 ay çiftleşmez. Bu kadar yavaş üremeleri nedeni ile popülasyonları avlanmadan çok büyük zarar görür.
Habitat
İki mako türünün yaşam alanları birbirinden farklılık gösterir. Shortfin mako köpekbalıkları palajik balıklar olarak kabul edilir yani derin su balıklarıdır, sığ sulardan kaçınırlar. Longfin mako köpekbalıkları ise epipelajiktir, yani ışığın giremeyeceği derinliklerde değil yüzeye daha yakın yerlerde yaşarlar. Her iki tür de tropikal ve ılıman sularda yaşarlar. Göçmen balıklardır. Belgelenmiş en uzun göç mesafesi 3200 km’tir.
Ne Yerler?
Shortfin mako köpek balıkları, kemikli balıklar yanı sıra diğer köpek balıkları ve kafadan bacaklılarla (kalamar, ahtapotlar ve mürekkepbalığı) beslenir. Büyük mako köpekbalıkları bazen yunuslar veya deniz kaplumbağaları gibi daha büyük avlar seçerler. Longfin Mako’nın beslenme alışkanlıkları ile ilgili bilinenler çok az olmakla birlikte muhtemelen shortfin makolarına benzer şekilde beslenirler.
Kaynaklar:
- Florida Museum–Shortfin mako
- Florida Museum–Longfin mako
- Florida Museum-Species Imlicated in Attacks