Menekşe kokusu, “Bir varmış, bir yokmuş” büyüsüne sahipmişçesine, bir belirir bir kaybolur. Buna neden olan, menekşenin kokusunu iyottan almasıdır. İyot koku alma reseptörlerimizi, geçici bir süre engellediğinden, bu süre zarfında koku hissedilmez olur. Birkaç nefes sonra reseptörler işbaşına döndüğünde, menekşe muhteşem kokusu ile yeniden ortaya çıkar. Üstelik, koku belirdiğinde, beynimizde koku ile ilgili bir kayıt tutulmamış olduğundan, kokuyu ilk defa aldığımız hissine kapılırız.

Sabah kullandığımız parfümün, gün boyunca bizimle olduğunu biliriz ama ilk beş dakikadan sonra koku bizim için duyulmazdır. Menekşe kokusu ise illüzyonu andıran etkisi ile diğer tüm kokulardan farklıdır. Çünkü menekşe kokusunu iyottan alır.

Kokunun tarifinde, tatlı, kuru, pudramsı ifadeleri sıklıkla kullanılır. Başka bir tanımlama da uçucu ve kısa ömürlü bir koku olduğudur. Bu tanımlamalara neden olan, koku alma reseptörlerinin uyarılmasının hemen ardından, iyonun reseptörlere bağlanması ile geçici olarak, koku alma duyusunun bloke olmasıdır. Birkaç nefes boyunca koku alma reseptörleri çalışmadığından, hiçbir koku alamayız. Koku yeniden belirdiğinde ise beynimiz bu kokuyu yeni bir uyaran olarak tanımlar. Çünkü beynimiz, bu kısa ömürlü kokuyu kaydetmemiştir. Böylece kokuya alışma nedeni ile duyarsızlaşma söz konusu olmaz ve menekşe kokusu her belirdiğinde, ilk kez koklanıyormuş hissine yol açar.

Genel özellikleri

400-500 arasında türü bulunan menekşe, yetiştirilmesi kolay ve dayanıklı bir çiçektir. Dünyanın pek çok bölgesinde yetişir. Doğada kolaylıkla yetiştiği gibi, salon bitkisi olarak da tercih edilen bir çiçektir.

Parfüm yapımında ve yemeklerde lezzet verici olarak kullanılır. Balık yemeklerinde, likör yapımında ve tatlılarda kullanımı yaygındır. Çin’de çayı yapılmaktadır.

500 tür içinde, kokusu ile Parma(İran) Menekşesi, çift rengi ile Hercai Menekşe en ünlü türleridir.

Parma Menekşesi ile ilgili bir öykü;

Anlatıldığında göre Napoleon, Josephine’i ilk gördüğünde, Josephine’in elbisesinin yakasına minik bir demet Parma Menekşesi iliştirilmiştir. Menekşelerin büyüleyici kokusuyla başı dönen dönen Napoleon, o anda Josephine’e aşık olmuştur. Aynı nedenle Fransa’nın 1. İmparatorluk döneminin ambleminde menekşe figürünün yer aldığı söylenir.

Hercai menekşe

Menekşe türlerinden biri olan Hercai Menekşelerin çiçeklerinde birbirinden farklı boyutta 5 kadifemsi taç yaprağı bulunur ve bunların arasında bal özü içeren bir uzantıları olur. Genellikle iki renkli olurlar. Fansızcası “pensee sauvage”,  yaban düşünce anlamına gelir. Birçok melez kültivarın (kültivar, istenilen bazı özellikleri nedeniyle seçilmiş ve bu özelliklerini çoğaltıldığında koruyabilen bitki) türetilmesinde yaygın bir şekilde kullanılır.

 Kaynaklar:

Benzer Kanıtlar