Bir köpeği olsun olmasın ıslak köpek burunu ile temasa geçmeyenimiz azdır. Çünkü köpekler, etkileşime geçmek istedikleri insanın koluna ya da bacağına burunlarını dayamayı pek severler. Aslında köpeklere uzak duranlar da köpeklerin burunlarının her daim ıslak olduğunu bilir. Çünkü güneşte pırıl pırıl parlar. Peki bu şirin siyah burunların neden ıslak olduğunu ya da kurumasının ne anlama geldiğini biliyor musunuz? Köpeklerin burunları ile ilgili merak ettiğiniz soruların yanıtlarını burada bulabilirsiniz.
Köpek Burnu
Köpeklerin burnu evrimin muhteşem ürünlerinden biridir. İnanılmaz bir koku alma gücüne sahiptirler. Köpek nefes aldığında hava, iki ayrı yolda ilerler. Bu yollardan biri koku merkezine; diğeri akciğerlere gider. Köpeklerin koku reseptörü sayısı 300 milyondan fazladır. İnsanda ise sadece 6 milyon kadar koku reseptörü vardır. Sensör sayısı olarak 50 kat fark olması yanı sıra koku alma kapasitesi bakımından bu fark, 10 bin-100 bin kat arasında değişir. Köpeklerin beyinlerindeki koku analiz bölümü de insan beynindekinden daha büyüktür.
Köpeğin beynindeki koku bölgesi, tek bir koklamada koku moleküllerini titizlikle analiz etmesine ve tanımlamasına izin veren pek çok doku serisinin karmaşık işlemi sonucunda yüzlerce farklı maddeyi tanımlayabilir.
Köpekler koku almakla ilgili bizde olmayan bir organa daha sahiptirler. Feronomları tespit etmelerini sağlayan uzak mesafelerdeki avı ve avcıları algılamalarına imkân veren vomeronazal organ (Jacobson organı da denir) adı verilen bir organa sahiptir. Koku alma konusundaki bu üstün güç, köpeklerin besin zincirinde yükselmelerini sağlamıştır.
Koklama Makinesi
Köpekler çevrelerinde neler olduğunu koklayarak bilebilirler. Köpeğin burnu, yüzeyini sürekli olarak kaplayacak bir mukus tabakası üretir. Bu tabaka havadaki koku moleküllerini yakalamalarına yardımcı olur. Köpek bir süre havayı kokladıktan sonra dili ile burnunu bir güzel yalar. Bu sayede ağzındaki koku reseptörleri de koklama işine katılır. Böylece köpeğin çevre ile ilgili algısı daha kapsamlı bir hale gelir. Bununla birlikte koklama sırasında (kolumuza ve bacağımıza yaptıkları gibi) burunlarını yapıştırdıkları yerlerden burunlarına bulaşan toz ve kiri de gidermiş olurlar. Bu sayede burunlarının nemini mukoza yanı sıra tükürükle de desteklemiş olurlar.
Isı Düzenleme
Köpeklerin vücut ısılarını düzenlemelerinin pek çok yolu vardır. Bunların başında dilleri dışarıda nefes almak gelir. Dillerindeki nemin buharlaşması, köpeğin vücut ısısının düşmesini sağlar. Aynı zamanda burun da benzer bir işleve sahiptir. Köpek nefes alırken burnunun yüzeyindeki nem buharlaşarak köpeğin vücut ısısını düşürür. İşte bu yüzden köpeklerin burunlarının ıslaklık seviyesi mevsimlere göre değişim gösterir.
Sağlık İşareti
Burnun ıslaklık seviyesi sağlıkla ilgili önemli bir işarettir. Nem seviyesinde ani bir değişikli gözlemlenmesi durumunda, köpeğinizin sağlığı ile ilgili bir sorun olabileceğini göz önünde bulundurmalısınız. Enfeksiyon ya da dehidrasyon ilk akla getirilmesi gereken sebepler arasındadır. Mukus seviyesi çok artarsa ve burun delikleri üzerinde kabuklanma başlarsa bu solunum yolları enfeksiyonu işareti olabilir.
Kuru Burun Kötüye İşaret mi?
Bazı köpek sahipleri köpeklerinin burnu kuruduğunda endişelenir. Ancak her köpek cinsi farklı özellikler taşır, burun ıslaklık seviyesi de bunlardan biridir. Örneğin küçük burunlu köpeklerin dilleri de küçük olur ve burunlarını yalamaları büyük köpekler kadar kolay değildir. Koku alma duyuları özel bir şekilde gelişmiş olan türlerin ve büyük köpeklerin burunlarının ıslaklık seviyesi daha yüksektir.
Dikkat edilmesi gereken şey; köpeğin burnunda ani bir ıslaklık seviyesi değişimi olup olmadığıdır. Ani bir değişim olsa bile hemen endişeye kapılmanız gerekmez çünkü muhtemelen bir gün içinde normal haline geri döner. Nem değişiminin birkaç günden daha uzun sürmesi durumunda profesyonel bir görüşe başvurulması önerilmektedir.