Kırsal bölgelerde doğup büyümek, şizofreni riskini düşürüyor. Konu ile ilgili yapılan bir dizi çalışma hastalığın, kentsel yerleşim yerlerinde, kırsal alanlardan daha yaygın olduğunu göstermiştir.

Büyük şehirlerde kırsal bölgelere nazaran uyuşturucu kullanımı daha yaygındır. Uyuşturucu maddeler şizofreniyi tetikleyebilir. Bu nedenle yapılan çalışmalarda uyuşturucu kullanmış hastalar dikkate alınmamıştır. Bununla birlikte kültürel bağlardan kopuşun da psikolojik sorunlara yol açabileceği dikkate alınarak, yapılan araştırmada incelenen hastaların geleneksel ve kültürel bağlarını devam ettiren gruplardan olmasına özen gösterilmiştir. İki önemli faktör göz önünde bulundurularak yapılan çalışma sonucunda; büyük şehirlede şizofreniye yakalanma riskinin kırsalın iki katı olduğu gözlenmiştir.

Büyük şehir insanını şizofreniye sürükleyen nedenler:

Şehir yaşamında daha sık karşılaşılan ve şizofreninin tetiklenmesinde etkili olabilecek faktörler şöyle özetleniyor:

  • Çevresel kirlilik, bilhassa araçların neden olduğu hava kirliliği,
  • Virüsler,
  • Enfeksiyon: Hamilelik sırasında annenin geçirdikleri ve çocukluk çağında geçirilen enfeksiyonlar,
  • Sosyal sıkıntı ve stres: Zorbalığa ve aşağılanmaya maruz kalmak, gelir dağılımı dengesizliği ve yetersiz eğitim.

Araştırmalardan Örnekler;

  • Columbia Üniversitesi’nden Dr. Ezra Susser’in 10 yıllık çalışması sonunda, şizofreni hastalığının gelişme ihtimalinin kırsal bölgelere göre kalabalık şehirlerde  2 kat fazla olduğunu tespit etmiştir. Ona göre, nerede doğup büyüdüğümüz, genetik yatkınlıktan bile daha önemlidir. Çalışmada, kırsalda doğup büyümemek vakaların %34,6’sını önlemeye yeterken, genetik yatkınlık görülme riskini sadece % 5.4 artırıyor. Üstelik Susser, şehir yaşamı ile şizofreni arasında “miktar-yanıt” ilişkisi(şehir büyüdükçe, şizofreni riskinin artması) olduğunu iddia etmiştir.
  • İsveç’te 4.4 milyon kişinin takip edilmesi ile gerçekleştirilen bir çalışmada ise, şehirleşmiş bölgelerde yaşamanın, psikoz(şizofreniyi içeren daha geniş bir terim) riskini,  %68 ila %77 arasında yükselttiği tespit edilmiştir.
  • Danimarka’da, Aarhus Üniversitesi’nde psikiyatri profesörü Preben Mortensen ve mesai arkadaşlarının gerçekleştirdiği çalışmada, 15 yaşına kadar şehirde yaşamış insanlarda şizofreni hastalığının gelişme riskinin kırsalda yaşayanlara oranla daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

 

İtirazlar

Büyük şehirlerde şizofreniye daha fazla rastlanmasının altında takip edilememiş nedenler olabileceği öne sürülmüştür. Bunlardan ilki, şizofreni hastasının tedavi olabilmek için şehire göç etmek zorunda kalacağıdır. Bir şizofreni hastası tedavisi için şehre göç ettiğinde, ailesi de onunla birlikte geleceğinden, genetik faktörde şehre göç etmiş olacaktır. Bu durum şehirde daha fazla şizofreninin görülmesine yol açacaktır.

Diğer bir güçlü itiraz göçmenlikle ilgilidir. Göçmenlerin göğüslemek zorunda oldukları birçok güçlük ve stres kaynağı vardır. Dil bilmemek, ekonomik sıkıntılar vb. Bu güçlükler şizofreniyi tetikleyebilir ve göçmenler kırsala değil, büyük şehirlere yerleşirler. Büyük şehirlerde daha fazla şizofreni vakası görülmesinin bir nedeni de göçmen nüfusunun yüksek risk grubunda olup, bu grubun şehirde ikamet ediyor olmasıdır.

Sonuç

Birçoğumuz, etrafımızdaki herkesin “büyük şehirden kaçma isteğini” tekrarladığı büyük şehirlerde yaşıyoruz, büyük bir ihtimalle de yaşamaya devam edeceğiz. Büyük şehirlerin insanları şizofreniye sürüklediği ile ilgili bilimsel çalışmalara getirilen itirazlar, korkumuzu hafifletse de tamamen ortadan kaldırmaya yetmiyor. Bu durumda büyük şehir insanının tek çaresi, şizofreniye neden olan faktörlere odaklanıp, bunları azaltmaya çalışması olacaktır.

Kaynaklar:

Benzer Kanıtlar