Uranüs, Güneş’e Neptün’den 1,6 milyar km daha yakın buna rağmen ondan daha soğuktur. Bu işte bir terslik yok mu?

Uranüs, Güneş’ten uzaklık bakımından yedinci, Neptün ise sekizinci gezegendir.

Uranüs, Neptün’den neden daha soğuktur?

Gezegenler katı ya da gaz olarak sınıflandırılır. Güneş sisteminin ilk dört gezegeni katı, son dört gezegeni ise gazdır. Gaz devleri olarak adlandırılan bu gezegenler, devasa kütleleri nedeniyle büyük bir çekim gücüne sahiptirler. Bununla birlikte, Uranüs ve Neptün o kadar soğuktur ki, onları oluşturan uçucu bileşikler bile donmuş haldedir. Bu nedenle bu ikisine gaz devi yanı sıra buz devi de denir.

Uranüs’ü oluşturan başlıca gazlar hidrojen, helyum ve metandandır. Kırmızı dalga boylarını emen metan, gezegenin yeşil ile mavi arası bir renkte (su yeşili) görünmesine neden olur.

Güneş Sistemimizdeki Güneş’e en uzak gezegen olan Neptün, Güneş’ten 4,5 milyar kilometre, en uzaktaki ikinci gezegen Uranüs ise 2,88 milyar kilometre uzaklıktadır. Neptün üzerindeki en düşük sıcaklık -215 °C, Uranüs’teki en düşük sıcaklık ise -225°C’dir. Yani Uranüs Güneş’e, Neptün’den bir hayli yakın olduğu halde mavi komşusundan daha soğuktur.

Evren’in temel yasalarından biriyle (Isı kaynağına yaklaştıkça ısınma artar.) çelişen bu durumu gökbilimciler, Uranüs’ün atmosferinin kaotik yapısına ve gezegenin anormal oryantasyonuna bağlamaktadırlar.

Dünyanın eğimi 23 derece iken, Uranüs’ün eğimi 98 derecedir. Bu yüzden Uranüs, Güneş etrafında daire çizerek dönmez. Uranüs’ün dönüşü daha çok bovling toplunun dönüşüne bezer. Bugün bu büyük eğimin, Uranüs’ün oluşumu sırasında sayısız gök cisminin çarpması sonucunda meydana geldiği düşünülmektedir. Uranüs, ürettiğinden daha fazla ısı alan tek gaz devidir. Çünkü çekirdeği aşırı derecede soğuktur. Örneğin Jüpiter’in çekirdeği yaklaşık olarak 24.700°C’iken, Uranüs’ün çekirdek sıcaklığı ise yaklaşık 4.700°C’dir.

Gezegenin eğimi atmosferindeki bölgesel ve şiddetli rüzgarlara, rüzgarlar da ısı kaybının artmasına yol açar. Ekvator civarında dönme yönü ile aynı doğrultuda esen rüzgarların hızı 250 m/s, karşı yöndeki rüzgarların hızı ise 50-100 m/s’dir. Bununla birlikte gezegen çalkantılı fırtınalara nadiren maruz kalır, bu yüzden diğer gaz devlerinden farklı olarak “haleli” bir görünüm sergiler, pürüzsüz mavi bir buz topuna benzer.

Voyager’ların sağladığı bilgiler, Uranüs hakkında çok şey öğrenmemize neden olmuştur. Bilim insanlarının Uranüs’ün ısısı ile ilgili olarak yukarıda bildirilmiş olan tahminleri gezegen hakkındaki bilgilerimiz arttıkça şekillenecek ve kesinleşecektir.

Uranüs aşırı derece soğuk olmakla birlikte Güneş sistemindeki en soğuk gök cismi değildir. 2006 yılında gezegen olma statüsü, cüce gezegene düşmüş olan Plüton, Güneş’e daha uzak olduğu için Uranüs’ten daha soğuktur. Ancak daha da şaşırtıcı olan bir gerçek vardır! Plüton’dan daha soğuk ancak Güneş’e çok daha yakın hatta bize daha da yakın olan bir gök cismi var. Bu gök cismi yaklaşık -240°C sıcaklığa sahip olan en yakın komşumuz Ay’dır.

Kaynaklar:

Benzer Kanıtlar