Yılın en önemli bayramlarından birin olan Noel, Rusya’da resmî tatildir. Rusya’da uygulanan Noel ritüellerinden bazıları, batı geleneklerine benzer ancak kendilerine özgü de pek çok farklılık gösterir.
Rusya’da Noel Özet
- Rusya’da Noel 7 Ocak’ta kutlanır.
- Ruslara özel pek çok gelenek, Hristiyanlık öncesi putperest döneme ait kültürel ögeler barındırır.
- Uzun yıllardır devam eden Rus Noel gelenekleri arasında; Noel ilahileri, Noel falı ve bir tür oruç olan Nativity Fast vardır.
Rusya’nın Noel geleneklerinin birçoğu, Hristiyanlık öncesi Pagan ritüellerinden devşirilmiştir. Pagan kültüründe, hasatın bol olması için Aralık sonundan Ocak ortasına kadar birtakım ritüeller gerçekleştirildi. Rusya’da Hristiyanlığın yayılmaya başlaması ile birlikte mevcut ritüeller yeni gelen dinin adetleriyle birleşmiş ve günümüzdeki Rus Noel geleneklerini doğurmuştur.
Rus Ortodokslarında Noel
Rus Ortodoks kilisesi Jülyen takvimini kullanır. Şu anda Gregoryen takvimi ile Jülyen takvimi arasındaki fark 13 gündür. 2100 yılında fark 14 güne yükselecektir. Yani Rusya gelecek yüzyılda Noel kutlamalarına devam ederse Noel, 7 Ocak yerine 8 Ocak’ta kutlanacaktır.
Sovyetler Birliği döneminde Noel ve diğer tüm kilise tatilleri ve kutlamaları yasaklanmıştır. Bazı kişiler gizlice kutlamaya devam etse de pek çok Noel geleneği Yeni Yıl kutlamalarına taşınmıştır.
Rus Noel kutlamalarına Сочельник (saCHYELnik) denir. Bu isim, tahıl (genellikle buğday) fındık, bal ve bazen de kurutulmuş meyveden yapılan bir yemek olan SOHchiva (ya da KooTYA) kelimesinden türetilmiştir. 40 gün boyunca uyulan katı perhizin (Nativity Fast) ardından yapılır.
Rusya’da Noel, tıpkı ülkemizdeki dini bayramlar gibi ailenin bir araya geldiği, sevgi ve affetme zamanı olarak kabul edilir. Herkes birbirine hediyeler alır, evler melekler ve yıldızlarla süslenir. Birçok kişi, kilisede yapılan Noel ayinine katılır.
Havanın kararması ile perhiz sona erer ve aile hep birlikte sofraya oturur. Bu geleneksel sofrada pek çok geleneksel yemek yer alır: Çeşit çeşit turşular (en çok mantar, elma ve lahana), etli turta, balık, dolmalar vb. 
Bir zamanlar Rusya’nın en yaygın içeceği olan baharatlar ve bal ile yapılan сбитень (ZBEEtyn) da sofranın olmazsa olmazıdır.
Bugün Rusya’da bazı aileler gelenekleri sıkı sıkıya takip etmekle birlikte büyük çoğunluk Noel’i bir sevgi, hoşgörü kutlaması olarak görür ve Noeli geleneklere pek de riayet etmeden kutlar.
Noel ve Fal
Noel’de fal bakma geleneği de aslında Hristiyanlık öncesi dönemden miras bir ritüeldir. Hatta Ortodoks Kilisesi tarafından onaylanan bir gelenek de değildir. Bekar Rus kadınlar bir evde ya da Banya (баня) adı verilen Rus saunalarında bir araya gelerek fal bakarlar. Zamanında evli kadınların ve erkeklerin (заговоры -zagaVOry adı verilen) bu etkinliğe katılmalarına izin verilmezdi. Ancak yaşlı kadınlar ailelerine refah getireceğine inanılan bu etkinlikte aktif rol oynardı.
Bugünün Rusya’sında ise bu fal ritüeli ailecek yapılan bir etkinlik halini almıştır. Tarot, çay falı ve kahve falı da yaygındır. İşte Rus Noel kutlamalarında kullanılan geleneksel fal yöntemlerinden iki örnek:
- Bir kâse pirinçle doldurulur. Etkinliğe katılacak herkes sıra ile bir soru sorar ya da dilek tutar. Ardından elini kâseye daldırır ve bir miktar pirinç alır. Eline aldığı pirinçlerin sayısı çift ise sorusunun yanıtı evet, tek ise hayır olduğu anlamına gelir. Benzer şekilde sormak yerine dilek tuttulduysa çift sayıda pirinç dileğin gerçekleşeceği, tek sayıda pirinç ise gerçekleşmeyeceği anlamına gelir.
- Fal bakma etkinliğine katılacak kişi sayısı kadar kupa hazırlanır. Kupaların içine bazı nesneler konur. Örneğin halka, madeni para, soğan, tuz, ekmek, şeker, su vb. Herkes sırayla gözlerini kapatarak bir kupa seçer. Seçtiği kupanın içindeki nesne geleceğine dair bir işaret olarak kabul edilir. Örneğin halka olan kupayı seçen kişinin o yıl evleneceğine, madeni parayı seçenin bereketli bir yıl geçireceğine, soğanlı kupayı seçen kişinin ağlayacağına, tuz seçenin ise zor bir yıl geçireceğine inanılır.