Topuz yaptığı saçlarından havada asılı duran akrobatın şovunu izlediğim çocukluk yıllarımdan beri kendime şovla ilgili cevabını veremediğim pek çok soru sordum. Maharet şovu yapan akrobatın normalden daha güçlü olan saçlarında mı; gizli bir kaldırma mekanizması mı kullanıyor yoksa aslında insanın saçları vücut ağırlığını taşımaya muktedir mi? Bu ve benzeri soruların yanıtlarını bu yazıda bulabilirsiniz.
Gösterinin Tarihi
Saçlardan asılı olarak gerçekleştirilen bu şov, Çin’de, sirklere özgü bir gösteri olarak geliştirilmiştir. Dünya çapında sadece birkaç aile tarafından icra edilebilen niş bir gösteri sanatıdır. Gösteriyi ilk kez izleyenler, benim gibi akrobatı taşıyan şeffaf iplerden ya da başka bir hilenin yapıldığından şüphelenseler de herhangi bir hile bulamazlar çünkü gösteride sanatçı gerçekten bir halka ya da kanca ile saçlarından asılı olarak havada durmaktadır.
Bu sanat basit, eski, zor ve tehlikeli bir sirk performans sanatıdır.
Bu gösterinin ardındaki esas gizem, yüzyıllardır süren bir aile meselesi olarak var olmasıdır. Sirk aileleri, geliştirdikleri yetenekleri ve bilgileri gizlilik içinde saklar ve sadece kendi çocuklarına aktarırlar. Bu aile toplulukları, son derece sıkı bağlara sahiptir. Saçlardan asılı olarak gerçekleştirilen bu gösteri sanatı, dünyada birkaç düzineden fazla olmayan sirk ailesi tarafından gerçekleştirilmiş ve sırları özenle saklanmıştır. Bu başarının nasıl mümkün olabileceğine dair doyurucu cevapları bulmuş olmakla birlikte kuşkusuz bunu yapmaya yetecek kadarını halen bilmiyoruz.
Nesiller boyunca büyük rağbet gören bu gösterilere ilgi, son yıllarda azalmış olduğundan bu gösteriyi sergilen çok fazla sanatçı da kalmamıştır. Uygulamanın tüm sırları halka ifşa olmamış olsa da heyecan verici gösterinin en azından nasıl mümkün olduğuna dair bilgilerimiz aşağıda özetlenmiştir.
Gösterinin Sırları
Hazırlıklar sırasında önemli birkaç noktaya dikkat edilir:
Saç Bakımı
Saç telinin kolaylıkla kopacağını düşünürüz ama aslında çok güçlüdür ve her bir tel yaklaşık 100 gram ağırlığı taşıyabilecek mukavemettedir. Bir insanın ortalama 150 bin folikülü (saçın içinde büyüdüğü yapı) olduğunu düşünecek olursak saçın insanı taşımasında aslında şaşılacak bir yan yoktur.
Bununla birlikte saç teli bu dirençteki güce karşı koyacak güçte olsa da saç derisi saçlarından asılı bir şekilde gerçekleştirdiği performansın bir rutin haline gelmesi kolay değildir. En büyük risk, saçın saç derisinden ayrılmasıdır. Bu yüzden saç ve saç derisinin güçlendirilmesi bu sanatçılar için kritiktir. Bu gösteriyi gerçekleştirecek sanatçının saç sağlığı ve bakımı çok önemlidir. Saçları besleyen yiyeceklerle beslenirler, örneğin avokado, yumurta, havuç esmer pirinç, somon vb. Özel şampuanlar kullanıp, düzenli olarak bakım kürleri uygularlar.
Örgü
Bu gösterilerin en önemli unsurlarından biri de uygulanan saç örgüsüdür. Bazı sanatçılar saç örgüsünün %100 doğru olmasını sağlamak için her şovdan önce saatlerce zaman harcarlar. İdeali saçın biraz nemli olmasıdır. Çünkü nem esnekliği artırır ve sanatçının duyacağı rahatsızlığı biraz azaltır. Bunun yanı sıra örgünün sıkı ve mükemmel bir dengede örülmesi gerekir. Örgü, ağırlığı saç tellerine eşit bir şekilde yayacak şekilde olmalıdır.
Bu gösterinin özenle saklanan sırlarından biri de bu örgülerin kesin şeklidir. Bu özel örgü teknikleri genellikle anneden kıza aktarılır, nadiren aile dışındaki biriyle paylaşılır. Bazı aileler performanslarını olabildiğince güzel ve acısız hale getirmek için kendi tekniklerini ve özel örgülerini geliştirmişlerdir. Yine de sanatçılar bir miktar acının olduğunu buna adrenalin sayesinde dayanabildiklerini bildirirler.
Egzersiz
Kuşkusuz böylesi bir gösteriyi sergileyebilmek için sağlam ve güçlü saçlara sahip olmak yetmez. Bilhassa çok güçlü boyun ve omuz kasları gerekir. Bu gösteriyi başarılı bir şekilde yerine getirebilmek için vücudun yavaş yavaş ısınması ve ilgili kasların gelişmesi için gerekli olan antrenmanların aksatılmadan yapılması gerekir. Bu gösterileri gerçekleştiren sanatçılar yıllar süren ileri eğitimler alırlar. Bu gösteriyi icra etmek ömür boyu süren özverili çalışmanın neticesidir.
Bu gösteri sirk gösterilerinin en dinamik, en çok hayranlık uyandıran ve aynı zamanda en tehlikelilerinden biridir. Hatta son yıllarda bu gösteriler sırasında birkaç trajik kaza da yaşanmıştır.
Amatörlerin denemesi kesinlikle önerilmez!
Kaynaklar:
- HowStuffWorks
- Round House
- BBC
- History of Circus- The World’s Most Famous Circuses