Karıncalarla dolu bir zeminde yürümek zorunda kalırsak birçoğumuz bundan rahatsızlık duyarız. Çünkü istemeden de olsa bir canlının yaşamına son vermek istemeyiz. Öte yandan dört bir yanımızın göremediğimiz mikroorganizmalarla dolu olduğunu biliyoruz. Peki acaba görmeden temasa geçtiğimiz bu küçük canlılara zarar veriyor muyuz? Daha spesifik olarak soracak olursak ayağımızla üzerine basarak bir bakterinin ölümüne yol açabilir miyiz?

Bakteriler çoğunlukla 5-10 mikron uzunluğunda ve 1-2 mikron çapındadır. 1 mikron demek, santimetrenin 100 binde biri demektir. (Başka bir deyişle metrenin 1 milyonda biri!) Bakterilerin boyutları gibi şekilleri de farklılık gösterir. Bazıları küreseldir (kokçi adı ile anılırlar), bazıları çubuk (bunlara basil denir.), bazıları ise spiral (spirilla) şeklindedir. Virüsler ise bakterilerden de küçüktür. Yani attığımız her adımda çok sayıda bakteriyi ve daha da yüksek sayıda virüsü ezmemiz mümkündür.

Bakteriyi Ezersek Ne Olur?

Teknik olarak, bakterileri ezerek öldürmek mümkündür. Ancak çok küçük olmaları nedeni ile bunu kasten başarmak pek kolay değildir.

Paskalizasyon denilen bir gıda muhafaza işleminde, bakterilerin ezilerek öldürülmesi sağlanır. Bunun yanı sıra HPP adı verilen yüksek basınç uygulanarak üründeki bazı bakterilerin ve mikroorganizmaların etkisizleştirilmesi (veya öldürülmesi) yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Uygulanan yüksek basınç (87.000 psi), ürünün besin değerini önemli ölçüde değiştirmeden, gıda kaynaklı patojenleri ve bozulmaya neden olabilecek mikroorganizmaları etkisiz hale getirir. Paskalizasyon yiyecekleri tamamen steril hale getirmese de raf ömrünü önemli ölçüde uzatır.

En basit tarifi ile bakteriler de dahil olmak üzere tüm hücreler temelde yağlı bir kabarcığın içerdiği tuzlu sudan meydana gelirler. Hücre, hücre dışı matrisi (ekstraselüler matriks) adı verilen yapışkanımsı bir madde ile çevrelenmiştir.

Ekstraselüler matriks: Hücre dışı matris, hücrelere biyokimyasal ve yapısal destek sağlayan hücreler tarafından salgılanan bir hücre dışı molekül kümesidir.

Mikroorganizmaları çıplak gözümüzle göremediğimiz gibi pürüzsüzmüş gibi görünen yüzeyler de aslında pürüzsüz değildir. Ayakkabımızın altı gibi üzerinde yürüdüğümüz zemin de pek çok oyuk, boşluk vb. barındırır. Ayağımızla bir bakterinin üzerine bastığımızda hücre dışı matrisle temas ederek güçlü bir basınca yol açarız. Bu da bakterinin ölümüne neden olabilir. Bakterilerin çoğunlukla ölme nedeni hücre dışı matrislerinden ayırılmalarıdır.

Mikroorganizmanın zarar görmesi için zeminin ve ayakkabı tabanının mükemmelen pürüzsüz olması gerekmez. Ancak yüzeyler ne kadar düzse mikroorganizmalara vereceğimiz zarar o kadar büyük olur. Yürürken ya da koşarken pek çok mikroorganizmanın yaşamına son veririz. Buna rağmen geride milyarlarcası yaşamaya ve büyümeye devam eder.

Sonuç olarak bakterilerden ve virüslerden kurtulmanın yolu onları ezmek olmaz ama attığımız her adımda temas ettiğimiz mikroorganizmalara farkında olmadan zarar veririz.

Kaynaklar:

Benzer Kanıtlar