Takdir edilme arzusuna karşı koyamayıp, yapmayı istemediğiniz bir şeyi yaptığınız ya da çok istediğiniz bir oyuncağı almak için ağlayıp, tepindiğiniz oldu mu? Çocukluğa dair gibi görünen bu deneyimler, aslında yaşam boyunca kişinin çevresinden edindiği öğrenme şekline uygun olarak devam ediyor. Bu makalede, Skinner’in öğrenme teorisinin temel unsurları olan negatif ve pozitif güçlendirmenin ne olduğu, etkileri…
Şu anda Dünya’nın birkaç noktasında insanlar, yerin derinliklerinden yeryüzüne fışkıracak sıcak suyu görmek için bekliyorlar. Gayzer adı verilen bu ilginç jeolojik oluşumlar, Dünya’ya değil, Güneş Sistemi’ne özgüdür. Dünya’daki en ünlü gayzerler: Amerika’da (Wyoming), İzlanda’da (Stokkur Gayzeri) ve Afrika’dadır (Danakil Çöküktüsü). Gayzerler magmanın yüzeye yaklaştığı volkanik bölgelerde oluşur. Su, kayalıklardaki çatlaklar ve kırıklardan aşağı sızar. Bu…
Cildimizin uzun süre ve /veya sık sık düşük sıcaklığa maruz kalması, ciddi cilt hastalıklarından biri olan Erythema ab igne’ye yol açabilir. Bu sorun geçmişte, demir ve gümüş işleme ustalarına özgü bir meslek rahatsızlığı olarak görülürmüş. Doğal gazın yemek pişirme amacıyla kullanılmaya başlanması ile aşçıların da meslek hastalıkları arasına girmiş. Ancak şimdi transistorların ve mikroişlemcilerin keşfinden…
Farklı ırklara mensup iki hayvanın çiftleştirilmesi ile yavru elde edilmesine melezleme denir. Genellikle her iki ebeveynin özelliklerini paylaşan yavrular üretmek veya melez gücü yaratmak için yapılır. Melez gücü (heterosis) iki farklı ırkın birleşmesi ile doğan melez yavruların büyüme hızı, boyutu, doğurganlığı vb. olumlu özelliklerin ana babasından daha güçlü olması anlamına gelir. (Melez gücü ile ilgili…
Düşünce, davranış ve duygularınız toplumun geneli ile ne oranda benzerdir? Sık sık “benim yerimde kim olsa aynını yapardı” diye düşünür müsünüz? Hepimizin hayatında varlıklarını fark etmediğimiz pek çok bilişsel ön yargı çeşidi var. Farkında olmayışımız yani bu ön yargıları rasyonel çıkarımlarmış gibi görmemiz nedeniyle de aslında yapmayacağımız hatalar yapıyoruz. Bu makalede bilişsel bir ön yargı…
Zipf kanunu, 1930’lu yıllarda Amerika’da Harvard Üniversitesi’nde dilbilim profesörü olan George Kingsley Zipf, tarafından geliştirilmiştir. Bu yüzden onun adı ile anılan yasa, istatistiki bir durumun deneysel keşfine dayanmaktadır. Basit Tarif Hangi dilde olursa olsun herhangi bir metinde geçen sözcükler, kullanılma sıklığına göre sıralandığında oluşan listede her zaman geçerli bir kural vardır. Sıralama listesindeki sözcüklerin sıra numarası…
Kaos teorisi sürprizin bilimi olarak tanımlanabilir. Doğrusal olmayan ve öngörülemeyen sistemleri ele alır ve beklenmeyenleri beklememizi öğretir. Bilimsel alanların çoğu, yerçekimi, kimyasal reaksiyonlar ve elektrik gibi öngörülebilir modellerle ilgilenir. Kaos teorisi ise türbülans, hava durumu ve borsa gibi tahmin edilmesi veya kontrol edilmesi tamamen imkânsız olan modellerle ilgilidir. Bu fenomen, genellikle doğanın sınırsız karmaşıklığını ele…
Bir şarap türü olmasına rağmen şampanya, genellikle farklı bir içki kategorisi gibi algılanır. Çünkü pek çok özelliği şaraptan farklıdır. Şarabın nasıl şampanyaya dönüştüğünü öğrenmek istiyorsanız okumaya devam edebilirsiniz. Tarihi Bugün sofistike bir içki olan şampanya, geçmişte pek itibarlı bir içki sayılmazdı. Hatta zamanında pek çok şarap uzmanı, üretilmemesi gerektiğini savunmuştur. 1688 yılında Fransız bir din adamı…
Halk arasında “asılsız söz” anlamında kullanılan “safsata” kelimesi, bilimsel terim olarak kullanıldığında “akıl yürütme sırasında yapılan mantık hatası” demektir. Hayatımızın her alanına sızan safsataları tanımak ve tanımlamak, büyük hatalar yapmamıza neden olan tuzakları fark etmek anlamına geldiğinden önemlidir. Bugünkü yazımızda “Kırık Cam Safsatası“nı özetleyeceğiz. Bu safsata türünü tespit etme pratiği yapmak isterseniz herhangi bir ekonomi…
Endemik, epidemik ve pandemik terimlerini salgın hastalıklarla ilgili olduğunu birçoğumuz biliyoruz. Ancak bu terimler sıklıkla birbirinin yerine kullanılıyor ve sanki hepsi de kabaca salgın demekmiş gibi algılanıyor. Endemik, pandemik ve epidemik ne demektir ve aralarında ne gibi farklar vardır? Konu halk sağlığı olduğunda endemik, epidemik ve pandemik terimlerinin hepsi hastalığın yayılmasını belirtir ancak yayılma derecesi…