Savaş, ürkütücü bir konu olsa da savaş silahlarının ve teçhizatlarının nasıl çalıştığını birçoğumuz merak ederiz. Silahlar hedefe en fazla zarar verecek ve aynı zamanda kullanan kişi açısından en güvenli olacak şekilde tasarlanır. Ancak elle tutulan bir patlayıcı maddeyle, bir çatışma alanında olup da nasıl güvenlik sağlanacağı sorusuna, tahmini bir yanıt vermek bile zordur. Bir de bazen akıllara, el bombasına bir kurşun isabet ederse bombanın patlayıp patlamayacağı gibi bir soru takılır. Bu makalede bu soruların kısa yanıtlarını bulabilirsiniz.

El Bombası

El bombası adından da anlaşıldığı gibi hedefe elle fırlatılan bir silah türüdür. Bununla birlikte fırlatma her zaman elle yapılmaz. Bilhassa menzilin genişletilmesi istendiğinde fırlatma rampası da kullanılır. El bombası genellikle patlayıcı madde, patlama mekanizması ve patlama mekanizmasını ateşleyecek pimden oluşur. El bombası hedefe fırlatılmadan önce güvenlik pimi çekilir. Pimin çekilmesi bir öncü patlama meydana getirir. Bu öncü patlama, fünyeyi ateşler ve birkaç saniye içinde esas patlayıcı infilak eder.

Çalışma mekanizması aynı olmakla birlikte üç temel el bombası tipi vardır. En yaygın kullanılan tip parça tesirli el bombasıdır. Diğer iki tip; tahrip gücü yüksek sarsıntı etkisi yaratan el bombası ve dumanlı el bombalarıdır. Bunlar dışında daha pek çok çeşitte el bombası vardır ama bunlar en sık kullanılan tiplerdir.

Parça tesirli el bombasının gövdesi genellikle çelik ya da sert bir sentetik bileşenle kaplıdır. Genellikle ananası andıran bu gövde hasar görecek olursa el bombası patlamaz. II. Dünya Savaşı’nda kullanılmak üzere çubuk tasarımlı bir formu da üretilmiştir.

Mermi

Mermi, kinetik fırlatıcı sınıfındaki ateşli silah türü ile ateşlenir. Hepimizin bildiği gibi silahların şekli, boyutu, gücü ve ulaşabilecekleri mesafe farklıdır. Mermiler ise çok farklı maddelerden yapılabilir: Bakır, kurşun, çelik ve hatta balmumu vb. Mermilerin dizaynı birkaç önemli parametreye bağlı olarak geliştirilir. En önemli parametre namlu ile kalibrenin yani merminin çapının tam uyumudur. Eğer mükemmel bir uyum söz konusu değilse itici gücü sağlayan gazda bir sızıntı meydana gelir ve bu da merminin hedefe ulaşmasında verimlilik kaybına yol açar. Bununla birlikte mermi tasarımında önemli diğer konu tasarımın kalibreyi bozmamasıdır. Bu yüzden tasarımda sürtünmenin mümkün olduğunca azaltılmasına çalışılır.

Merminin etkinliğinde en önemli rolü isabetliliği belirleyen fizik kuralları üstlenir. Balistik fizik adı ile anılan fizik dalı spesifik olarak bu konunun üzerine odaklanmıştır. Balistik fiziğin iki temel konusu vardır. Birincisi merminin şekli, ikincisi ise merminin namlu içindeki hareketi ve silahtan ayrılması. Herhangi bir simetri sorunu, ateşlendiğinde merminin kendi etrafında yaptığı dönüş hızını değiştirir. Merminin kendi etrafında yaptığı dönüşün hızı, hedefe ulaşmasında önemli bir parametredir. Olması gerekenden yavaş olması da daha hızlı olması da verimliliğinin düşmesine neden olur. Genellikle av tüfeklerinde görülen yivsiz namlularda, küresel mermiler kullanılır. Bu tip mermi ve tüfekler isabetlilik konusunda orta seviyede verimlidir. Aerodinamik biçim üzerinde yüzyıllardır devam eden geliştirmelere karşın temel parametreler değişmemiştir. Mermi tasarımı; aerodinamik şekil, iç balistik gereklilikler ve terminal balistik gereklilikler arasındaki uzlaşmaya bağlı olarak yapılır.

El Bombasına İsabet Eden Mermi Patlamaya Neden Olur mu?

Bir el bombasını mermi ile vurma fikri ilk bakışta basit gelebilir ancak aslında bir hayli karmaşıktır. Konuyu basitleştirmek için en yaygın kullanılan el bombası tiplerinden parça tesirli el bombasını ve basit bir el tabancasında kullanılan mermi tipini ele alalım. Patlamanın gerçekleşebilmesi için merminin bombanın içine nüfuz etmesi gerekir. Ancak basit bir tabanca mermisiyle bunun gerçekleşmesi pek olası değildir. Mermi el bombasının gövdesine zarar verebilir ama içindeki patlayıcıya ulaşamaz. Üstelik patlayıcıya ulaşsa bile patlayıcıyı ateşlemek için yeterli kinetik enerjiye sahip değildir. Ancak aynı el bombası yüksek kalibreli bir keskin nişancı silahı ile vurulacak olursa her şey farklı olur. Keskin nişancıların kullandıkları tüfekler, hassasiyetleri ve güçleri bakımından çok etkili olduklarından böylesi bir silahla gönderilen mermi patlayıcı maddeye ulaşabilir ve el bombasının patlamasını sağlayabilir.

Sonuç olarak; bir el bombasını basit bir tabanca ile patlatmak çok zordur ama güçlü bir silahla patlama gerçekleştirilebilir.

Kaynaklar:

Benzer Kanıtlar