Köpekleri seven biriyseniz kuyruğunu sallayarak size doğru yaklaşan bir köpeği gördüğünüzde, köpeğin dostane duygular içinde olduğunu düşünür ve onun başını okşamakta bir sakınca görmezsiniz. Çünkü köpeklerin kuyruk sallama hareketinin olumlu duyguların işareti olduğu düşünülür ama acaba bu her zaman böyle mi? Bazen kuyruk sallama eylemi başka manalara da geliyor olabilir mi?
Hemen bildirelim ki köpeklerin kuyruk sallama hareketi, evrensel bir dostluk işareti değildir. Hele hele dokunma daveti hiç değildir! Kuyruk sallama davranışı aslında başlı başına bir lisandır. Köpeğe dokunmadan önce kuyruk sallama davranışının esas anlamını doğru anladığımızdan emin olmalıyız.
Köpekler Neden Kuyruklarını Sallar?
Keşke evcil hayvanlarımız bizimle konuşabilselerdi. Bilim insanları, hayvanlarla iletişim kurmanın yollarını geliştirmek için pek çok çalışma yapıyor. Hatta yakın bir zamanda MIT’de, makine öğrenmesini kullanarak, hayvanlarla iletişim kurmanın yollarını araştıran bir çalıştay gerçekleştirildi. Konu ile ilgili çalışmalar nereye varır ve bir gün hayvanlarla daha iyi iletişim kurmamız mümkün olur mu bilinmez ama şimdilik vücut dillerimizle idare edebiliriz. Köpeklerimizin de iletişim için çabaladıklarını biliyoruz. Dışarı çıkmak istediklerinde kapıyı tırmalama, aç olduklarında mama tabaklarına doğru koşarak havlama gibi davranışlarına sıklıkla şahit oluyoruz. Ancak konu kuyruk sallama davranışa gelince iletişim bir hayli karmaşıklaşır çünkü sallama hızına ve şekline göre bu davranış pek çok farklı manaya gelir.
Kuyruk sallama stillerinin ayrıntılarına girmeden önce, kuyruğu hareket ettirmenin temel dinamiğinden bahsetmeliyiz. Eğer bir köpek kuyruk sallıyorsa ilk anlamamız gereken şey köpeğin etkileşim kurma çabasında olduğudur. Evde yalnız olduklarında ya da dikkatlerini çeken herhangi bir şey olmadığında köpekler kuyruk sallamaz. Etkileşim arzusu bazen sevilme daveti olabilir ancak bazen de başka bir anlam taşımaktadır.
Bununla birlikte tüm köpeklerin kuyruklarını sallama şekli aynı manaya gelmez. Uzun yıllar bir köpeğe sahiplik yaptıktan sonra köpeğinizin kuyruk hareketlerinin ne manaya geldiği konusunda uzmanlaşmış olabilirsiniz. Ancak köpeğin cinsi, kuyruk hareket aralığı, aldığı eğitimler, yaşadığı travmalar, sağlık durumu, gördüğü tedaviler kuyruk sallama stilini etkiler. Kuyruk sallama stili ile kast edilen tıpkı bir lisanın farklı lehçelerine benzer. Aynı dilin farklı lehçeleri arasında iletişimi zorlaştıracak unsurlar (örneğin bir kelimenin anlamının lehçeden lehçeye değişmesi, ya da bir lehçede olup diğer lehçede olmayan kelimeler vb.) kuyruk sallama lisanı için de geçerlidir.
Kuyruk Sallama Lisanının Temel Unsurları
İlk dikkat etmemiz gereken unsur kuyruğun ne kadar yüksekte olduğu ve hareketin yapısıdır.
Kuyruğun Konumu
- Köpeğin kuyruğu doğal duruşundaysa köpeğin rahat hissettiğini düşünebiliriz. Köpek rahat olduğundan kuyruğu da rahatlamıştır ve cinse bağlı olarak değişmekle birlikte kuyruk arka ayaklarının topuklarına doğru uzanmış bir şekildedir.
- Normal duruşundan bir parça yukarıdaysa köpeğinizin heyecanlı olduğunu düşünebilirsiniz.
- Adamakıllı dikilmiş bir kuyruk ise köpeğinizin darda olduğunun işaretidir. Başka bir hayvanın kokusunu (ya da tehlikeyi çağrıştıracak bir koku) almış olma ihtimali yüksektir. Bu köpeğinizle birlikteyken başka bir köpek dikilmiş bir kuyrukla size doğru yaklaşıyorsa yaklaşmakta olan köpeğin dominant bir tutum içinde olduğunu anlayabilirsiniz. Bu durumda gözlerinizi dört açmanızı öneririz.
- Kuyruğun bacakların arasına sıkıştırılması ise bir nevi korku tepkisidir, bu davranış gerginlik ve itaatkarlık olarak yorumlanır.
- Kuyruğun düz tutulması ise merak, keşfetme arzusu işareti olarak kabul edilir.
Bununla birlikte bu genellemelerin her köpek için geçerli olmadığını yeniden belirtelim.
Kuyruğun Hareketi
Kuyruğun konumu yanı sıra kuyruğun hareketine dikkat etmeliyiz. Bu konudaki temel kural, hareketin hızının artışının, heyecan artışına işaret etmesidir. Yani kuyruk ne kadar hızlı sallanıyorsa heyecanın o kadar yüksek olduğunu anlayabiliriz. Ancak heyecana yol açan duygunun pozitif bir duygu olduğundan emin olamayız.
- Kuyruğun yavaşça sallanması ise daha fazla tetikte olmayı gerektirir. Kuyruğunu ağır ağır sallayan bir köpek size doğru yaklaşıyorsa bu durumda dikkat edilmesi gereken husus kuyruk konumu olmalıdır.
- Eğer kuyruk sallama genişliği fazla ve sallayış güçlü ve hızlıysa bu durumda diğer işaretleri göz önünde bulundurmak gerekir. Bu kuyruk hareketine, köpeğin dişlerini göstermesi veya hırıltılar çıkarması eşlik ediyorsa köpeğin saldırgan bir tavır içinde olduğunu anlayabilirsiniz.
- Kuyruk yavaşça, ağır bir salınımla ileri geri sallanıyorsa muhtemelen köpek sizinle etkileşime girme arzusu duyuyordur. Ona merhaba dediğinizde kuyruk salınım hareketi hızlanıyorsa köpeğin mutlu olduğu yorumunda bulunabilirsiniz.
- Kuyruk konumu ve hareketine yakın zamanlarda tanımlanmış bir üçüncü unsur daha eklenmiştir. Bu da kuyruğun köpeğin vücudunun ne tarafına doğru sallandığıdır. Bazı araştırmacılar, sağ tarafa doğru yapılan sallanma hareketinin olumlu; sola doğru yapılanın ise olumsuz duyguların işareti olduğunu öne sürmektedirler.
Sonuç
Kuyruk sallama davranışının her daim pozitif anlamlar içermediğini bilmeli; kuyruğunu sallayarak size yaklaşan her köpeği kucaklamaya kalkmamalısınız. Etkileşime geçtiğiniz köpeği, daha iyi anlayabilmek için yukarıdaki genellemelere dikkat edebilirsiniz. Ancak bu genellemelerin birer genelleme olduğunu ve her köpek için geçerli olmadığını unutmamalısınız.