Kampçılıkla uğraşanlar vahşi doğanın ürkütücü sesleri arasında kurtlar korosunu ayrı bir yere koyarlar. Bu ses öylesine ürkütücü ve aynı zamanda merak uyandırıcıdır ki sinemada da sıklıkla kullanılır. Bu satıları okurken gözünüzün önüne dolunayın beyaz ışığı altında yalnız bir kurdun başını gökyüzüne uzatmış asil görüntüsü geldi mi? Aşağıda bir örneği görünen pek çok tasvirde, buna benzer bir kompozisyon vardır. Peki acaba kurtların uluması ile dolunay arasında gerçekten bir ilişki var mı? Kurtlar neden ulur?
İnsanlık tarihi, insanın anlayamadığı şeyler hakkında uydurduğu hikayelerle doludur. Bugün bile çoğumuz için cevabı net olmayan “kurtların uluması ile dolunay” ilişkisine dair sorulara günümüzden yüzyıllarca önce bir cevap aranması, kültürden kültüre, nesilden nesile aktarılan pek çok hikayenin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yunan, Roma ve İskandinav mitolojisinde kurtlar ve dolunayı ilişkilendiren örnekler vardır. Yüzyıllar içinde efsanelerin çoğu unutulmuş olsa da bu ikisini bir arada düşünmeye devam ediyoruz. Bu yazı kurtlarla dolunay arasındaki ilişkiyi açıklığa kavuşturmak ve kurtların ulumalarının esas nedenlerini özetlemek için kaleme alınmıştır.
Kurtların uluması ile ilgili derler ki;
- Kurtlar bir araya gelip uluyarak aydaki arkadaşlarına sesleniyor ve onları çağırıyorlar!
- Kurtlar uluyarak, ayı yeryüzüne indirmeye çalışıyorlar!
- Kurtlar dolunayı kovalayıp, gece gündüz arasındaki dengeyi kurmak için uluyorlar!
İşin aslı şöyledir;
Bu hikayelerin gerçeklerle hiçbir ilgisi yoktur. Kurtlar aydaki arkadaşlarından ziyade avlayacakları hayvanlar ve tüylerindeki pireler için endişelenirler. Konu ile ilgili yapılan sayısız çalışmaya rağmen kurtların uluması ile ayın döngüsü arasında hiçbir ilişki bulunmamıştır. Yani ay, ister dolunay olsun ister hilal, hatta isterse gökyüzünde hiç görünmesin kurtlar yine de ulurlar.
Kurtlar neden ulur? Uluma neden dolunayla ilişkilendirilir?
Doğada baykuşlardan, kurbağalara, primatlardan balinalara kadar çoğu tür, iletişimde bulunmak için sesini kullanır. İnsanların geliştirdiği diller de bu iletişim metodunun daha karmaşık bir halidir.
Kurtların aydaki arkadaşlarını çağırmak ya da ayı yere indirmek için uludukları fikrinin temelinde muhtemelen uluma işi sırasında kurtların burunlarını gökyüzüne uzatmaları vardır. Başını göğe uzatarak uluyan kurtları gözlemleyen atalarımız, bu davranışı aya sesleniş olarak yorumlamış olmalılar.
Kurtların çıkardıkları tek ses ulumak değildir. Köpeklerimizle ortak atalara sahip olduklarından köpeklerin çıkardıkları bütün sesleri kurtlar da çıkarırlar. Hatta her ne kadar evcilleşmiş de olsalar, köpeklerimiz de uzaktan gelen bir ses işittiklerinde bu sese karşılık vermek için ulurlar.
Uluma ile sağlanan iletişimin konu başlıkları şunlardır:
- Yer Bildirme: Kurtlar sürü halinde yaşayan ve geceleri aktif olan (nokturnal) hayvanlardır. Ava çıkmak için sürünün bir araya gelmesi gerekir ve burnunu yukarı kaldırarak ulumaksa sesin daha uzak mesafelere ulaşmasını ve sürünün daha hızlı bir şekilde bir araya gelmesine katkı sağlar. Yapılan araştırmalarda bir kurt ulumasının ormanlık alanda 9,6 km, tundrada ise 16 km uzağa erişebildiğini göstermektedir.
- Alan Belirleme: Kurt sürüleri belli bir bölgeyi kendi alanları ilan eder ve o alana başka sürülerin ve yalnız kurtların girmesine izin vermezler. Kurt korolarının alan belirlemede önemli bir rolü vardır. Bir sürünün hep bir ağızdan ulumasıyla diğer kurtlara gözdağı veren güçlü bir ses oluşur ve üstelik sürünün kaç kurttan oluştuğunu anlaşılması da pek mümkün değildir. Bölgesinin hakimiyetini ilan etmek için uluyan kurtlar, rakip sürüleri bölge için savaşmaktan vazgeçirmek gibi bir avantaj elde ederler.
- Eş arama: Eğer uluma düşük bir perdeden ve sıksa baskın bir erkek kurt ulumasıdır. Daha yüksek perdeden ama daha az sık olanlar ise boyun eğme davranışı anlamına gelir. Bu sayede alfa kurt potansiyel eşlerini etkileme şansı yakalar.
Son bir not, genellikle dolunay ve kurt tasvirlerinde yalnız bir kurt görülür. Oysa yalnız kurtların uluması avantaj değil dezavantajdır. Çünkü yalnız bir kurt diğer kurtlara gözdağı veremeyeceği gibi yerini belli ederek av olma ihtimalini artırmış olur.
Kaynaklar: