Günümüzde uyku kalitesini olumsuz etkilen yeni bir sorun var. Giderek büyüyen bu sorun, yatağa giderken bile elektronik cihazlarımızdan ayrılamamızdan kaynaklanıyor. Her geçen gün daha fazla insan, yatağına cihazları(laptop, telefon, tablet vb.) ile gidiyor. Yatak odama elektronik cihaz sokmuyorum diyenler, etraflarınca radikal bulunuyor. Ancak yapılan araştırmalar, cihazların ekranlarından yayılan mavi ışığın, uyku kalitenizi düşürdüğünü, uykuya dalma süremizi uzattığını göstermektedir.
Niçin mavi ışık daha büyük sorundur?
Cihazlarımız, insan gözü tarafından görünebilir elektromanyetik spektrumlarına ışık yayarlar. Aşağıda, görülür spektrumun dalga boyları gösterilmiştir.
450-470 nm aralığındaki ışığın(yani mavi ışık) melatonin salgılanmasını azalttığı tespit edilmiştir. Mavi ışık, vücudunuza uyku saatimizin gelmediğini bildirir. Maruz kalınan ışığın dalga boyu kısaldıkça, melatonin üretimine yaptığı baskı artar. Bu nedenle yatma saatinde mavi ışığa maruz kalmak, sirkadiyen(24 saatlik periyot içerisindeki biyokimyasal ve psikolojik davranışlarının bütünüdür.) periyodumuzun düzenini bozar. Kırmızı ışık ise görülebilir renkler arasında, dalga boyu en uzun olan ışıktır ve bu nedenle uykumuzu daha az olumsuz etkiler.
Ekranlardan yansıyan mavi-ışığı nasıl azaltabiliriz?
Bilgisayar, tablet yada telefondan yayılan mavi ışığı azaltmak son derece kolaydır. Cihazlarınızın ayarlar bölümünden bunu yapabilirsiniz.
Ancak cihazın ayarlarından bunu yapamadıysanız, bir uygulamaya başvurabilirsiniz. Cihazınıza bu özelliği kazandıracak uygulamanın ne olduğunu internette kolaylıkla bulabilirsiniz.
Karanlık bir ortamda, ekrana bakma alışkanlığınız varsa, cihazınızı gece moduna getirerek, mavi ışık yayılımını azalttığınızda, gözlerinizin de daha az zorlandığını fark edeceksiniz.
Mavi-ışığa ekranlar dışında başka nerede maruz kalırız?
Florasan ampuller ve LED ampuller de mavi-ışık yayarlar. Ancak bunların yaydığı mavi ışığı elektronik cihazlar kadar kolay uzaklaştıramayız.
Mavi ışık mazuriyetini azaltmak için neler yapabiliriz?
- Eğer mümkünse lambaları değiştirebiliriz.
- Değiştirmek mümkün değilse, selofan gibi şeffaf bir malzeme ile kaplayabiliriz.
- Bu tür ışık kaynağını yatma vaktinizin yaklaştığı saatlerde kullanmaktan kaçınabiliriz.
Önemli Not
Uyku öncesi ve uyku sırasında mavi ışığa maruz kalmanın uyku kalitesini olumsuz etkilediği yönündeki uyarılara bakarak, diğer dalga boyundaki ışıkların sorun olmadığını düşünmeyin. Uyumadan önce ve uyku sırasında ışığa maruz kalmak, uyku kalitesini olumsuz etkiler, mavi ışık ise daha da olumsuz etkiler!