Paslanmaz çelik, normal çelik gibi paslanmaz. Peki paslanmaması için çeliğe ne yapılıyor diye merak ediyor musunuz?
Pas nedir?
Demirin korozyonu, pas denilen kızılımsı kahverengi, sert bir tabakanın oluşmasına neden olur. Korozyon, metalin oksijen ile reaksiyona girmesi ile oluşan oksit ve hidroksit tabakalarıdır. Bu yüzden korozyona metal oksidasyonu da denir. Doğada bol miktarda hidrojen ve oksijen vardır. Bu nedenle metaller kolayca bunlara maruz kalır ve korozyon oluşur.
Demirin korozyonu elektrokimyasal bir tepkimedir, bu yüzden pasın ilk katmanları ince atomlardan oluşur, fakat korozyonun uzun süre devam etmesi, bu tabakanın kalınlaşmasına ve giderek daha belirgin hale gelmesine neden olur. Pas, demirin dayanıklılığını azaltır. Bu yüzden paslanmış bir anahtar, kilidi açamaz. Paslanmadan kaynaklanan kayıplar öylesine yüksek maliyetlidir ki insanlık paslanmayı engelleyecek bir çare aramak zorunda kalmıştır.
Çelik Nedir?
İki ya da daha fazla metalin ve metal olmayan maddenin birleştirilmesi ile daha güçlü ve daha dayanıklı bir kompozit oluşturulabilir. Buna alaşım adı verilir. Çelik de bir alaşımdır, bu nedenle çelik periyodik tabloda yer almaz.
Demir, yeryüzünde bolca bulunan bir metaldir ancak saf haliyle bulmak neredeyse imkansızdır. Demir atomları, hafif bir müdahale ile bile kayabilen katmanlardan oluşur. Bu nedenle inşaat malzemesi olarak kullanılmaz. İnşaat malzemesi olarak kullanmak için demir, demir-karbon alaşımı haline yani çelik haline getirilir. Bu kompozit son derece güçlü ve dayanıklı olduğundan inşaatların omurgasını oluşturur.
Demir, karbonla çelik gibi güçlü bir yapı malzemesine dönüştürülse de çeliğin içinde bol miktarda demir olması, bu malzemenin halen korozyona karşı direncinin düşük olmasına yol açar. Bu yüzden eğer bir yapı uzun bir zaman nem veya su ile temas ederse bozulmaya yüz tutar. Bu nedenle çeliği yüksek derecede reaktif oksijene karşı güçlü kılacak bir elemente ihtiyaç duyulmuştur. Daha doğrusu demirden önce oksijenle reaksiyona girecek bir elemente ihtiyaç duyulmuştur. Bu element kromdur.
Paslanmaz çelik nedir?
Paslanmaz çelik sadece demir, karbon ve krom alaşımı değildir. Aynı zamanda manganez ve belli çeşitlerinde nikel molibden içerir. Demir korozyonunun yani pasın, sağlığa çok zararlı olduğu konusunda yaygın bir görüş olmasına karşın aslında o kadar da zararlı değildir. Alüminyum korozyona uğradığında, ortaya çıkan alüminyum oksit tabakası, onu oksijen moleküllerine daha fazla maruz kalmaktan korur. Bu sayede korozyon devam etmez. Aynısı krom için de geçerlidir.
Paslanmaz çelik yaklaşık %10 oranında krom içerir. Krom, oksijenle reaksiyona girer. ve Sert ve ince bir tabaka oluşturarak korozyonun çeliğin derinlerine doğru ilerlemesini önler. Aslında paslanmaz çelik, çeliğin diğer formları kadar dayanıklı değildir ama su ile temas eden nesnelerin paslanmaz çelikten yapılması avantajlıdır. Aynı zamanda krom bu araç gereçlerin parlamasını da sağlar.