Tanınmış bağımlılık terapistleri uyardı: Çocuğunuza akıllı telefon vermek, kokain vermeye benzer. Zamanın büyük bir kısmını Snapchat ve İnstagram vb. arkadaşları ile mesajlaşmaya ayıran gençlerin bu alışkanlıkları, tıpkı alkol ve uyuşturucu gibi ergenlik dönemindeki çocuklar için tehlikeli bir tehdit. Bu yeni bağımlılık, Londra’da düzenlenen eğitim konferansında ele alındı.
Dijital Bağımlılık nedir?
Harley Street Rehabilitasyon Kliniği başkanı Mandy Saligari, teknoloji bağımlılığı ve ergen gelişimi konferansında önemli bir konuya dikkat çekti. Saligari’ye göre insanlar bağımlılıkları anlamaya çalıştıklarında dikkatleri genellikle madde üzerinde yoğunlaşıyor, oysa dikkat edilmesi gereken davranışlardır. Bağımlılığın nesnesi, alkol, uyuşturucu, gibi bir madde olabileceği gibi, kumar oynamak, alışveriş yapmak hatta spor yapmak gibi bir etkinlik olabilir.
İnternet ve dijital cihazlar da tıpkı madde gibi ödül yetmezliği sendromu’na, yani bağımlılığa yol açabiliyor. Yüksek düzeyde keyif ve heyecan hali yaşandığında, beyin yüksek düzeyde dopamin üretir. Yüksek dopamin seviyesi uzunca bir süre sağlandığında, beyin bu maddeye karşı bağımlılık geliştirebilir. Bağımlı kişi, dopamin seviyesinin yükselmesini sağlayacak harekete sürekli olarak devam etme eğilimi gösterir.
Dijital Bağımlılığı nasıl teşhis ederiz?
- Çocuk söz konusu olan hareketi yapmaktan mahrum kaldığında, nasıl tepki veriyor? (Burada “söz konusu hareket”, çocuğun dijital cihazlarla sürekli yaptığı eylemdir.)
- Aslında istemediği halde, hatta hoşlanmıyormuş gibi görünmesine rağmen, harekete devam ediyor mu?(Bu güne kadar insanların bağımlı oldukları davranışları, hoşlandıkları için yaptıkları sanılırdı. Ancak dopamin-bağımlılık ilişkisi aydınlatılınca, bağımlı kişinin, bağımlı olduğu hareketi yapmaktan aslında hoşlanmadığı hatta bazen nefret ettiği tespit edilmiştir.)
- “Söz konusu hareket”, çocuğun gündelik işlerin aksamasına neden oluyor mu?
Erken teşhis önemli
Mandy Saligari, bağımlılık koferansındaki konuşmasında; “Çocuğunuzu bir şişe şarap, yada bir gram kokainle kapalı kapılar ardında yalnız bırakır mısınız? Peki beyinde aynı dürtülere yol açan dijital cihazlarla onları neden yalnız bırakıyorsunuz? Çocuğunuza bir tablet veya akıllı telefon verdiğinizde aldığınız bağımlılık riski, bir şişe şarap veya bir gram kokain vermenizle aynıdır.” diyerek, son derece sarsıcı bir uyarıda bulunmuş, erken teşhisin önemine dikkat çekmiştir.
Durum ne kadar ciddi?
İngiltere’de, 18 yaş altında çocuğu olan 1.000 ebeveyn ile yapılan araştırmaya göre, 13-15 yaş arasındaki çocukların büyük bölümü, dijital cihazlarla geçirilen süre ile diğer aktivitelere ayrılan süreyi dengelemete güçlük çektiklerini itiraf ettiler. Ebeveynlerin %47’si çocuklarının ekran önünde çok fazla zaman geçirdiğini söylerken, %43’ü çocuğunda dijital bağımlılık olduğunu söylemiştir.
1.500 öğretmenin katıldığı anket çalışmasına göre, öğrecilerin üçte ikisi seksüel içerik paylaşımında bulunduğu ve bunların altıda birinin buna ilkokul çağında başladığını ortaya koydu.
Gençlerin pornografik içerik gönderme ve alma yada yaşlarına uygun olmayan internet içeriklerine erişmeleri konusunda yükselen bir endişe var. Londra’daki Harley Street Charter Kliniği başkanı Saligari, kliniklerine başvuran 16-20 yaş arasındaki hastalarının üçte ikisinin bağımlılık tedavisi aldığını bildirirken, on yıl öncesine göre ciddi bir yükseliş olduğunu söylemiştir.
İngiltere’de son üç yılın polis kayıtlarına, uygunsuz görsel paylaşma suçu ile ilgili 2.000 çocuğun kaydı yapılmış. Saligari, 13-14 yaşlarındaki kız çocukları çıplak fotoğraflarını göndermenin “normal” bir davranış olduğunu düşündüklerini gözlemlediğini, bildirmiştir.
Çözüm
Saligari konu ile ilgili tek çözümün, çocuklarımıza kendilerine saygı duymayı öğretmek olduğunu, söylemiştir. Ona göre bu sorun, aslında bir öz saygı ve kimlik sorunudur. Çocuklar, kendilerine saygı duyarlarsa, zararlı olması muhtemel eylemlerden kaçınırlar.
Saligari, “Eğer bağımlılığı yeterince erken fark ederseniz, çocuğunuza kendisini kontrol etmeyi öreğtebilirsiniz. Sürekli denetlemek, polislik yapmak yarardan çok zarara yol açar. Doğru olan bağımlılığın ne olduğunu ve bağımlılıkla mücadele için neler yapılması gerektiğini çocuklarımıza öğretmektir.” demiştir. Ebeveynlere, serbest zamanların planlanmasında çocukları ile yapılacak etkinlikler bulmalarını, bu etkinliklerin çocukları bağımlılıktan uzak tutacağı gibi çocuk-evbeveyn ilişkisinin güçlenmesini sağlayacağını hatırlatmıştır. Ebevyn ve çocuk arasındaki güçlü ve samimi ilişkiler, aynı zamanda öz saygı gelişiminin de anahtarıdır.