Senegal savanlarında(Fongoli) yaşayan şempanzeler, tıpkı eski insanlar gibi ağaç dallarına şekil vererek mızrak yapıyor ve avlanırken kullanıyorlar. Üstelik bu av mızraklar, 5 basamaklı bir üretim sürecinden geçiriliyor: Dal bulunuyor, ince dallar ve yapraklar tıraşlanıyor, ısırılarak sıkıştırılıyor, keskinleştiriliyor ve ucu ok gibi sivriltiliyor!
Mızrakla başka primatları avlıyorlar!
Mızrakların üretimi tamamlandıktan sonra başka primatları avlama işine girişiyorlar. Şempanzelerin hedefinde, gündüzleri ağaç kovuklarında uyuyup, geceleri aktif olan Galago maymunları var. Mızraklı şempanzeler, gördükleri ağaç kovuklarına ve kuytu yerlerdeki boşluklara mızraklarını saplıyor ve geri çekiyorlar. Mızrağın bir ava isabet edip etmediğini anlayabilmek için, mızrağın ucunu kokluyor ve yalıyorlar. Eğer mızrağın ucunda kan varsa, hedeflerine ulaştıklarını anlıyorlar. Araştırmacıların takip ettiği bir şempanzenin 21 başarısız denemesinden sonra, avlanmayı başardığı 22. denemesi gözlenmiş ve kayıtlara geçirilmiştir.
Dişilerin önemi!
İlginç olan bir diğer konu mızrakla avlananların daha çok gençler ve dişiler olmasıdır. Yetişkin erkekler diğer avlanma yöntemlerini kullanırken, dişiler ve gençler bu yeni geliştirdikleri yöntemle avlanmayı tercih ediyor. Gruptaki esas avcıların erkekler olmasına karşın, yeni tekniğin neden dişiler ve gençler arasında yaygınlaştığı ile ilgili teorilerden biri dişi şempanzelerin mızrak yapımını ve mızrakla nasıl avlanacağını yavrularına öğretmesi olduğudur. Bir grupta bir alet icat edildiğinde, genç neslin yeniliğe daha iyi adapte olması olgusundan yola çıkılıyor. Nasıl ki bugün çocuklarımız bizden daha iyi bilgisayar kullanırken, ebeveynlerimiz bize göre daha fazla zorlanıyorsa, yeni tekniğin geliştirilmesi şempanze grubunda da aynı etkiyi yaratıyor olabilir.
“Hayvanlar başka bir türü ortadan kaldıracak kadar aşırı avlanmaz.” iddiasının doğru olmadığı kanıtlandı!
Yapılan gözlemler, ilk defa bir hayvan türünün aşırı avlanma ile başka bir hayvan türünü ortadan kaldırabileceğini göstermiştir. Mızrakla avlanma sonucunda Uganda’daki kırmızı colombus maymun nüfusunun %89 oranında azaldığı tespit edilmiştir. Aslında maymunlar, şempanzelerden çok daha çevik hayvanlardır. Ancak şempanzeler mızrak avcılığı sayesinde henüz doğurganlık çağına erişmemiş, yavru ve gençleri avlayabilme yeteneğine kavuşmuşlardır. Yavruların avlanması da türün devamlılığında sıkıntı yaşanmasına neden olmuştur.
Senegal’de Colobus maymunu yoktur, buradaki şempanzeler gece aktif olup, gündüz uyuyan bir maymun türü olan Galago maymunlarını avlamaktadırlar.
Sonuç
Şempanzelerin avlanma alışkanlıkları ve yeni keşfettikleri mızrak avcılığı, insanlarla olan benzerliklerini daha belirgin hale getirmiştir. Araştırmacılar bu gözlemlerin ilk insanların alet yapma teknolojisinde daha ziyade kadınların önemli rol oynadıklarına dair teorileri desteklediğini söylemiştir.
Kaynaklar: