İnsanoğlunun icatlarından en etkili olanı belki de tekerleğin icadıdır. Dünya’nın küresel bir köy haline gelmesindeki en büyük yenilik olan icat nerede, ne zaman ve nasıl gerçekleşti diye merak ediyorsanız okumaya devam edin.
Doğal İlham
İnsanoğlu pek çok icadını doğadan ilham alarak gerçekleştirmiştir. Örneğin uçma fikri, kuşlardan ilham alınarak ortaya çıkmış, ilk uçma denemelerinde kuşa benzer kanatlar kullanılmıştır.
Doğada, tespih böceği ve yuvarlanan çalılar gibi yuvarlak formlu şeyler olmakla birlikte bunlar doğrudan birer ilham kaynağı olarak kabul edilemez.
Tekerleğin İcadı
İnsanoğlu ilk önce ağır yükleri kendi kas gücüyle taşıdı. Sonra öküz, at, eşek ve deve gibi hayvanları evcilleştirerek bu işi hayvanların kaslarını kullanarak gerçekleştirmeye başladı. Daha sonra yükleri ahşap plakalar üzerine koyup, hayvanlara sürükletmek suretiyle taşımaya başladılar. Uzun bir zaman yükleri bu yöntemle taşıdıktan sonra yaklaşık olarak günümüzden 5.500 yıl önce (MÖ 3.500 civarında) Mezopotamya’da yaşayan bir bilge, ağacın gövdesinden bir disk kesip, ortasına bir delik açmayı akıl etti. Belki de insanlık tarihinin en büyük buluşu, ismi bilinmeyen bu Homo sapiens tarafından gerçekleştirildi. Ancak ilk tekerlek, “tekerlek” denildiğinde aklımıza gelen amaç için kullanılmadı.
Tekerleğin ilk kullanıldığı alan çömlekçilik olmuştur.
İlk Araba Tekerleği
İlk tekerlek çömlek çarkı olarak kullanıldıktan kısa bir süre sonra yine isimsiz bir mucit, ağacın gövdesinden kestiği tomrukla ilk iki tekerlekli arabayı geliştirdi. Bir sonraki aşama, aksı araca sabitlemek ve böylece tekerleklerin serbest bir şekilde dönmesini sağlamak oldu. MÖ 2000 yılına geldiğinde ise tekerleği hafifletmenin bir yolu bulundu.
Artık tekerlek yekpare tahtadan değil resimde görüldüğü gibi tekerlek parmaklıkları kullanılarak üretilmeye başlandı.
Devridaim Makinesi (Perpetual Machines)
Yüzyıllar boyunca insanoğlu bir kez hareket ettirildikten sonra sürekli hareket edebilecek, tükettiğinden daha fazla enerji üretebilecek bir tekerlek geliştirmenin hayali peşinden koşmuştur. Ancak bu hayal, termodinamiğin birinci ve ikinci yasasına aykırı olduğundan böylesi bir tekerlek geliştirmek mümkün olmamıştır.
Bilinen en eski devridaim makinesi, 1150 yılında Bhāskara tarafından geliştirilmiş bir çark sistemi olup, Leonardo Da Vinci (1452-1519) de konu ile ilgili çalışmalarda bulunmuştur.
İlk Tekerlek Patenti
Her ne kadar tekerlek çok eski bir buluş olsa da ABD patent ofisindeki kayıtlara göre ilk patent, Princeton’dan James Macomb tarafından hidroelektrik güç üretmek için tasarlanmış bir tekerlek için alınmıştır. Ancak 1836 yılına çıkan bir yangında, orijinal kayıtlar yanarak yok olmuştur.
İnsanoğlu her geçen gün daha hafif, daha verimli ve daha uzun ömürlü tekerlekler üretiyor. Bu da teknolojinin gelişim tekerinin her geçen gün daha hızlı dönmesini sağlıyor.
Kaynaklar: