Bu makale para tuttuktan sonra ellerin mutlaka yıkaması gerektiği uyarısını duyarak büyüyen ancak el yıkama konusunda hiçbir hassasiyeti olmayan kişilerin de hastalanmadan yaşayabildiklerini görünce acaba Annem ve Anneannem yanılıyor muydu diye soranlar için yazılmıştır.

Şu anda cüzdanınızdaki paralar bankadan henüz çektiğiniz gıcır gıcır banknotlardan oluşmuyorsa muhtemelen size gelmeden önce yüzlerce elden geçmiştir. Üstelik muhtemelen bu uzun seyahatin bazı aşamaları cüzdanlarda yapılmamıştır. Cepler, çantalar hatta iç çamaşırları da dahil olmak üzere para, birçok yerde taşınır, saklanır. Bu nedenle paranın mikrop ve mikroorganizmaların başlıca taşıyıcısı olduğunu öğrenmek kimseyi şaşırtmaz.

Buradaki önemli ve kesinlikle emin olunmak istenen soru şudur: Paradan gelebilecek mikroorganizmalar bizi gerçekten hasta edebilir mi?

Araştırmalar

Para ile aktarılan mikropların miktarını ve insanlar üzerindeki etkilerini araştırmak için birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan elde edilen bilgiler aşağıda özetlenmiştir.

Amerika’da yapılan bir çalışmanın bulguları;

New York Üniversitesi’nde yapılan araştırmada paranın bir sahibinden diğerine aktarılırken yüzlerce mikrop çeşidinin aktarım aracı olduğu gözlemlenmiştir. Projenin liderlerinden biri olan Jane Carlton, parayla antibiyotiğe dirençli genler taşıyan mikroorganizmaların şehirler arasında hareket edebildiklerini gözlemlediklerini bildirmiştir. Bu çalışmada sadece 1 dolarlık banknotlar incelenmiş ve 3 binden fazla farklı bakteri tipi tespit edilmiştir. Bulunan DNA örneklerinin beşte birinin insana ait olmadığı ve daha önce DNA bilgi bankasına kayıt edilmemiş birçok DNA örneği olduğu gözlenmiştir.

Paranın üzerinde en çok akneye sebep olan bir mikroorganizma olan Staphylococcus Aureus olduğu tespit edilmiştir. Para sayarken parmaklarını dilleri ile ıslatma alışkanlığı olan birçok insan olduğundan olsa gerek paranın üzerinde ağız yolu ile taşınan birçok mikroba rastlanmıştır. Para örneklerinde yaygın olarak bulunan diğer mikroorganizmalar ise şöyledir: Bacillus cereus (gıda kaynaklı rahatsızlıklara yol açar), Helikobakter Pilori (gastrit ve ülsere yol açar), Cornyebacterium diptheriae (difteriye neden olur) ve Escherichia coli (gıda zehirlenmesine yol açar).

Hindistan’da yapılan araştırmanın bulguları;

Bir başka çalışma ise Delhi Genomik ve Bütünleştirici Biyoloji Enstitüsü’nde gerçekleştirilmiştir. Bilim insanları Hindistan’ın para birimi rupi banknotları üzerinde yapacakları inceleme örneklerini sokak satıcıları, eczaneler ve bakkallardan toplamışlar ve Amerika’da yapılan araştırmayla benzer sonuçlar elde etmişlerdir.

Bu banknotlarda da önemli miktarda ve çeşitte bakteri ve mikrop bulunmuştur. Araştırmanın liderlerinden S Ramachandra, paranın üzerinde bulunan ökaryotik türlerin %70’ini mantarların, %9 bakterilerin < %1’inin de virüslerin oluşturduğunu bildirmiştir. Bununla birlikte sinüzite, cilt hastalıklarına (çıban) ve gıda zehirlenmesine yol açabilecek 78 farklı patojen tespit edilmiştir. İlginç bir tesadüf aynı sayıda (78) antibiyotiğe dirençli gen bulunmuş olmasıdır. Bunlardan bazıları Eritromisin’e ve Penisilin’e karşı dirençlidirler. Yani bunların yol açacakları hastalıklar söz konusu olursa bu hastalıklarla en güçlü silahımız etkisiz haldeyken mücadele etmek zorunda kalacağız.

Önlemler

Geçmişte yapılmış olan birkaç çalışmada paranın mikroorganizma taşıma potansiyeli ile ilgili bugün olduğundan farklı sonuçlar elde edilmiş, paranın sağlıklı bireylerde kronik ve ciddi hastalıklara yol açabilecek mikroorganizmalar taşıdığı fark edilmemiştir. Ancak yine de AIDS veya Lösemi tanısı konmuş kişilerin enfeksiyonla mücadele etme konusunda bağışıklık sistemlerinin etkili bir şekilde çalışmayacağı için para yolu ile geçebilecek mikroorganizmaların ciddi tehdit oluşturabileceği öngörülmüştür.

Bugün geçmişte para kullanarak yaptığımız birçok işlemi, kredi veya banka kartı ya da internet bankacılığı ile yapıyoruz. Bu da fiziksel para kullanımının azalmasına yol açıyor. Ancak yine de fiziksel paradan yoksun bir dünya hayal etmek imkansız. Bu konuda yapılabilecek en iyi şey annelerimizin önerisine uyarak para ile temas ettiğimizde ellerimizi yıkamak olacaktır.

Kaynaklar:

Benzer Kanıtlar