Sivrisinek, hayvanlar aleminin en fazla insan ölümüne yol açan üyesidir. Her yıl yaklaşık 725 bin insan, sivrisineklerin bulaştırdığı hastalıklar yüzünden yaşama veda eder. Ölümcül hastalıklar bulaştırma potansiyelleri yanında sıcak yaz günlerini ve gecelerini kabusa dönüştürmeleri ile ünlüdürler. Bu nedenle onları daha yakından gözlemler ve davranışlarının nedenlerini anlamaya çalışırız. Sivrisineklerin ilgi çekici davranışlarından biri de bazen grup halinde başımızın üzerinde ısrarla dönüp durmalarıdır. Böylesi bir sivrisinek sürüsü başınızı mesken tutmuşçasına tepenizde dönmeye başladığında, onları uzaklaştırmak da hiç kolay olmaz. Peki acaba sivrisinekler bu garip davranışı neden sergiliyorlar?
Not: Bu sorunun yanıtı, sivrisineklerin neden bazı insanları diğerinden daha çok ısırdıkları ile benzerdir. Bu konuyu daha önce yayınladığımız bir makalede ele almıştık. Okumak isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.
Aslında bunu sadece sivrisinekler değil, uçan böceklerin çoğu yapar. Bunu yapmalarının da birkaç sebebi vardır:
- Vücudumuzdan havaya sürekli olarak karbondioksit, ısı ve koku yayılır. Dişi sivrisineklerin vücutlarındaki sensorler, bizim vücudumuzdan yayılan bu işaretleri fark etmek üzere uzmanlaşmıştır. Çünkü bu işaretler, sivrisineğin besin bulduğu anlamına gelir. Yoğun bedensel aktivitelerden sonra vücudumuzdan yayılan ısı, karbondioksit ve koku miktarı arttığından sivrisinekler için daha cazip hedefler haline geliriz. Bu durumda başımızın üzerindeki sivrisinek halesi giderek kalabalıklaşır. Sivrisinekler, özellikle insan terinin içinde bulunan oktenol adı verilen kimyasal maddeye bayılırlar. Bu yüzden daha çok terleyenler, sivrisinekler için daha caziptir.
- Sivrisineklere cazip gelen bir diğer faktör saçlarımıza uyguladığımız saç jölesi, saç spreyi gibi ürünlerdir. Başımız zaten fazlaca ısı yayarak sivrisineklerin dikkatini çeker. Bu ürünlerden bazıları yayılan ısı miktarını da artırarak başımızı daha cazip kılar. Yani başımız sivrisineklerin gözünde neon ışıkları ile aydınlanılmış bir cazibe merkezi haline gelir. Aynı zamanda vücudumuzda ter kokusunu muhafaza etme potansiyeli en yüksek bölge saçlarımızdır.
- Sivrisineklerin başımızın üstünde bir yumak halinde uçmalarının bir diğer nedeni ise çiftleşme ritüelleridir. Erkek sivrisinekler, çiftleşmek için bir sürü oluştururlar. Sadece erkek sivrisineklerden oluşan çiftleşme sürüsü, genellikle bir kaya ya da bir ağaç dalı üzerinde uçarak, sürüye bir dişinin girmesini beklerler. Dişi sürüye girdiğinde çiftleşme mutluluğuna erişen erkek, en güçlü ve en hızlı sivrisinek olur. Aslında bu iş için genellikle cansız nesneleri tercih eden çiftleşme sürüleri bazen de bir insanın başını seçerler. Eğer başınızı sallayarak sivrisineklerin uzaklaşmasını sağlayamıyorsanız muhtemelen başınızın üzerinde bir çiftleşme ritüeli sergilenmektedir.
Bir dahaki sefere başınızın üzerinde dönen bir sivrisinek (ya da başka bir böcek) halesi görürseniz soylarını devam ettirmeye çalışan bir grup olup olmadıklarını anlayabilirsiniz.