İnsanların sıklıkla düştükleri bilişsel yanılgılardan biri, çok karmaşık ve anlaşılması zor olan argümanları üzerinde düşünmeden otomatik olarak reddetme eğilimidir. Bu etkiye “aşırı geri tepme etkisi” (The overkill backfire effect) denir. Bu yanılgının hesaba katılması, doğru değerlendirme için önemlidir. Bu makalede, insanların neden bu yanılgıya düştüğü, yanılgıya düşmenin riskleri ve yanılgının nasıl bertaraf edebileceği ile ilgili…
Ticari uçaklar genellikle yaklaşık 10,6 km yükseklikte, ortalama 10.600 km/saat hızla uçar. Aslında çok dağlık olmayan bölgelerde birkaç km yüksekte uçsalar hiçbir binaya çarpmadan uçabilecekken neden yerden 10 km yukarıya çıkarak uçarlar? Kuşkusuz uçakların uçtukları yükseklik keyfi olarak belirlenmemiştir. Uçuş irtifasının belirlenmesinde çok önemli gerekçeler vardır. Hava direnci ve yakıt verimliliği Uçakların bu kadar yüksekten…
İlk insanlar olarak bilinen insansı canlılar, günümüzden yaklaşık olarak 2,5 milyon yıl önce ortaya çıktı. Aradan geçen uzun yıllarda gezegenimiz, insanın gelişerek baskın tür haline gelmesine sahne oldu. Tarım, bilim, teknoloji vb. alanlarda insanoğlunun gösterdiği büyük ilerleme ve insan nüfusunun giderek artması, bazı türlerin neslinin tükenmesine neden olurken eko-sistemin de değişmesine etki ediyor. İnsanoğlunun gezegenin…
Dışarı doğru açılan tuvalet ve banyo kapılar da vardır ancak genellikle kapılar içeri doğru açılır. Yani içeri girmek için itmek, dışarı çıkarken kapıyı çekmek gerekir. Kapının açılış yönünün genellikle içeri doğru olması tesadüfi değildir. Peki kapılar neden içeri doğru açılır? Koridoru engellememek Kapıların içeri doğru açılmasının en önemli nedeni koridor trafiğini engellememektir. Zira kapının dışarı…
İnsanlarla tanışmak, uyumlu dostça bir iletişim başlatmak çoğu zaman gerginliğe, tedirginliğe yol açar. Bazen de karşımızdaki kişiyi rahatsız etmekten ya da kendimizi doğru ifade edememekten çekindiğimiz için uzak durmayı tercih ederiz. Oysa ki tatmin edici bir sosyal yaşam için uyumlu ilişkiler kurmak çok önemlidir. Bu yüzden dostça bir iletişimin nasıl başlayacağı konusunda birçoğumuzun net bir fikri…
Karşılaştığımız insanlara saniyenin beşte biri gibi kısacık bir süre içinde, o kişiyi tanıdığımızı ya da onunla sosyal bir iletişime geçme hazırlığında olduğumuzu anlatan bir işaret göndeririz. Kaşların çok hafif bir şekilde yukarı kalkışı ile meydana gelen bu işaret, genellikle bilinçsizce gönderilir ve bilinçsizce alınır. Bu mimik “kaş flaşı” olarak adlandırılır. Yüz Şifre Sistemi, kaş flaşını…
Soluduğumuz havada birçok mikrop olmasına rağmen sürekli hasta olmuyoruz. Bu durum yediğimiz ve içtiğimiz şeyler için de geçerli. Dört bir yanımız mikroplarla ve zararlı bakterilerle kuşatılmış olduğu halde tıpkı bir savunma “ordusu” gibi görev yapan bağışıklık sistemi, vücudumuza giren yabancı ve zararlı unsurları tespit edip yok ediyor. Sağlığımızı hatta varlığımızı bu sisteme borçluyuz. Yabancı maddeleri…
Bir çalışanınız gelse ve muhteşem bir icat yaptığını söylese ancak bu icadın ortaya çıkması ve ürün olarak pazara sunulması şirketinizin felaketi olsa ne yapardınız? 1975 yılında bu dramatik olay Kodak firmasında yaşandı. Bir çalışan gelip, dijital fotoğraf makinesini icat ettiğini söyledi. Bu kadarı bile Kodak firmasının nasıl bir tavır aldığını anlamanıza yetti değil mi? Zira…
Zekâ düzeyi ile başarı düzeyi arasında doğrudan bir ilişki olduğuna, zekâ seviyesi ne kadar yüksekse kişinin o kadar başarılı olacağına dair güçlü bir inanç taşırız. İş yaşamında çok başarılı olan, finansal refahını büyük ölçüde artırmayı başarmış kişilerin çok zeki olduklarını düşünürüz. Ancak konu ile ilgili araştırmalar, yüksek IQ’nun başarı getireceği beklentisinin doğru olmadığı göstermiştir. Başarının elde…
Bazı insanlar koku alma duyularının çok hassas olduğunu iddia ederler. Başkalarından daha hassas bir buruna sahip olduğu iddiasının somut bir kanıtla desteklenmesi pek kolay değildir. Ancak koku konusunda dâhi birçok kurgu kahraman tanıyoruz. Örneğin Patrick Süskind’in olay yaratan Koku adlı romanının kahramanı Jean-Baptiste Grenouille kilometrelerce ötedeki insanları koku duyusu ile takip edebilmektedir. Bir başka koku…